طراحی شبکه زنجیره تأمین خون – بررسی مقاله (قسمت اول)

طراحی شبکه زنجیره تأمین در یک نگاه:

مدیریت زنجیره تامین عبارتست از فرایند برنامه­ریزی، اجرا و کنترل عملیات زنجیره تامین به شکلی کارامد. طراحی شبکه زنجیره تامین از جمله تصمیمات استراتژیک در مدیریت زنجیره تامین می­باشد که نقش بسزایی در عملکرد یک زنجیره تامین ایفا می­کند.

بطور کلی در طراحی شبکه زنجیره تامین در ارتباط با موارد زیر تصمیم­گیری می­شود:

• تعداد بهینه تسهیلات مورد نیاز

• مکان بهینه این تسهیلات

• ظرفیت هریک از این تسهیلات

• جریان مواد بین تسهیلات

مقدمــه:

زنجیره تأمین خون نقش کلیدی در سیستم­های سلامت ایفا می­کند. هر پیشرفتی که در مدیریت این زنجیره اتفاق بیفتد، تاثیر مستقیمی بر عرضه خون بعنوان یک کالای حیاتی خواهد داشت. ایجاد یک شبکه بهینه برای جمع­آوری و توزیع خون بعنوان بخشی از زنجیره تامین خون منجر به بهینه­سازی طراحی شبکه این زنجیره خواهد شد. لذا، این مقاله به بررسی سیستم جمع­­آوری و توزیع خون در سطح استراتژیک و تاکتیکی می­پردازد.

 در شکل (1) ویژگی های بارز این مقاله بیان شده است.

شکل1. ویژگی های مسئله مورد بررسی

شــرح مسئله:  

در این مقاله به بررسی مسئله طراحی شبکه جمع­آوری و توزیع خون پرداخته شده است. شبکه مورد بررسی شامل تسهیلات سیار و ثابت جمع­آوری خون می­باشد. این دو نوع تسهیلات در ظرفیت با یکدیگر متفاوت هستند (ظرفیت تسهیلات ثابت بیشتر از تسهیلات سیار است). بعلاوه، مکان تسهیلات ثابت در هر دوره غیر قابل تغییر بوده در صورتی که مکان تسهیلات سیار در هر دوره با  پرداخت هزینه ای اضافه تر می تواند تغییر کند. این هزینه به حجم تقاضا و نیز موقعیت جغرافیایی تقاضا در هر دوره وابسته است. همچنین هزینه­ای که احداث تسهیلات ثابت درپی دارد بسیار بیشتر از تسهیلات سیار می­باشد. تامین کنندگان اولیه این شبکه که همان اهداکنندگان می­باشند با مراجعه به یکی از تسهیلات سیار یا ثابت اقدام به اهدای خون می­کنند. سپس، خون های جمع­آوری شده در انتهای هر دوره از تسهیلات سیار به تسهیلات ثابت منتقل می­شوند. شکل (2) شمایی از مسئله مورد بررسی ارائه می­کند.

شکل2. شمای کلی از مسئله مورد بررسی

محدودیت­های مدل:

محدودیت (2): محدودیت جابجایی برای تسهیلات سیار (در هر دوره حداکثر یکی از تسهیلات سیار می­تواند از مکان­های دیگر به یک مکان خاص جابجا شود).

محدودیت (3): محدودیت تعداد تسهیلات سیار در هر دوره (این محدودیت باعث می­شود که مدل در هر دوره همان تعداد تسهیلات را به منظور اجتناب از ایجاد هزینه های بسته شدن تسهیلات و بازگشایی آن در دوره­های متوالی انتخاب کند).

محدودیت (4): نشان دهنده این است که در صورتی در هر دوره، تسهیلات سیار از یک مکان می­توانند به مکان دیگر بروند که در دوره قبل در مکان اول بوده باشند.

محدودیت (5): محدودیت تخصیص اهداکنندگان ( در هر دوره هر گروه از اهداکنندگان فقط می­تواند در یکی از تسهیلات سیار و یا تسهیلات ثابت خون اهدا کند).

محدودیت (6): محدودیت تخصیص اهداکنندگان به تسهیلات سیار (در صورتی اهداکنندگان می­تواند به تسهیلات سیار تخصیص یابند که در محدوده شعاع پوشش دهی تسهیلات مذکور قرار داشته باشد و این تسهیلات موجود باشند).

محدودیت (7): محدودیت تخصیص اهداکنندگان به تسهیلات ثابت (در صورتی اهداکنندگان می­تواند به تسهیلات ثابت تخصیص یابند که در محدوده شعاع پوشش دهی تسهیلات مذکور قرار داشته باشد و این تسهیلات احداث شده باشند).

محدودیت (8): محدودیت تخصیص تسهیلات سیار به تسهیلات ثابت (در صورتی تسهیلات سیار می­توانند به تسهیلات ثابت تخصیص یابد که در محدوده شعاع پوشش دهی تسهیلات مذکور قرار داشته باشند).

محدودیت های (9) تا (11): این محدودیتها بیانگر جریان خون از اهداکنندگان به هریک از تسهیلات و نیز از تسهیلات سیار به تسهیلات ثابت در صورت احداث این تسهیلات می باشند.

محدودیت (12): محدودیت حداکثر ظرفیت تسهیلات ثابت

محدودیت (13): محدودیت مربوط به حجم خون اهدا شده توسط اهداکنندگان در هر دوره

محدودیت (14): محدودیت حداکثر ظرفیت تسهیلات سیار

محدودیت (15): این محدودیت تضمین می­کند که واحدهای خونی  در صورتی می­توانند از تسهیلات سیار به تسهیلات ثابت انتقال یابند که تسهیلات سیار بازگشایی شده باشند.

محدودیت (16): محدودیت ارضای حداقل درصد مشخصی از تقاضای کل در هر دوره

محدودیت (17): تضمین کننده انتقال کل حجم خونی که در هر دوره توسط تسهیلات سیار جمع­آوری شده اند به تسهیلات ثابت

محدودیت­های (18) و (19): تعیین کننده نوع متغیرهای تصمیم

مروری بر نتایـج:

در این مقاله، استواری جوابهای بدست آمده از طریق روش حل پیشنهادی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بیانگر برتری رویکرد پیشنهادی نسبت به سایر روشهای حل می­باشد.

علاوه براین، تحلیل حساسیتهای انجام گرفته حاکی از این است که:

• با افزایش شعاع پوشش­دهی تسهیلات، تعداد کل تسهیلات ثابت بوده ولی افزایش آن تا 0.9، کاهش حداقل سطح خدمت را در اغلب موارد در پی دارد.

• برای حل مسئله در ابعاد بزرگتر امکان بازگشایی تسهیلات سیار بیشتر از این مسئله در ابعاد کوچکتر است. در حالی که در ابعاد کوچک مسئله تعداد کمی از تسهیلات ثابت (بعضا یک مرکز ثابت) قادر به پاسخگویی و پوشش­دهی مشتریان می­باشد.

• با افزایش ضرایب جریمه برای عدم ارضای محدودیتهای مسئله، حداقل سطح خدمت برای ارضای تقاضا افزایش می­یابد. بنابراین تصمیم گیرنده باید توجه کافی برای تعیین ضرایب جریمه داشته باشد.

در بخشهای بعدی به بررسی سایر مقالات این حوزه پرداخته خواهد شد.