قرارداد زنجیره تأمین محصولات سبز با در نظر گرفتن مسئولیت‌های زیست محیطی _ مقاله دهم

چکیده:

پایداری زیست میحیطی معیاری مهم برای سنجش موفقیت مدیریت زنجیره تامین می‌باشد. در این مقاله یک زنجیره تامین دو سطحی شامل یک تولیدکننده محصول سبز و یک خرده‌فروش با مسئولیت‌های زیست محیطی که در آن مشتریان آگاهی زیست محیطی دارند، در نظر گرفته شده است. این مساله در قالب سه مدل به منظور افزایش همکاری مدلسازی شده است: (1) فقط قیمت، (2) تقسیم هزینه‌ی بازاریابی سبز و (3) قرارداد تعرفه دو بخشی. نتایج نشان می‌دهد که همکاری میان اعضا می‌تواند به زنجیره تامین برای رسیدن به بهبودهای زیست محیطی کمک کند. قراردادهای همکاری در عمل ارزشمند هستند، زیرا مشتریان در حال حاضر توجه بیشتری به پایداری زیست محیطی می‌کنند و بیشتر از نظر محیطی هوشیار شده‌اند. یک نتیجه‌گیری متناقض اما جالب این است که همکاری ممکن است همیشه برای تمام اعضا سود نداشته باشد؛ تولید زمانی سودآور می‌شود که خرده‌فروش هزینه بازاریابی سبز را با تولیدکننده به اشتراک بگذارد، در حالی که خرده‌فروش تحت قرارداد به اشتراک‌گذاری هزینه، کم‌تر از قرارداد مبتنی بر قیمت سود می‌کند. نتایج عملکرد رفاه اجتماعی نیز نشان می‌دهد که رفاه اجتماعی زنجیره تامین با افزایش سطح همکاری افزایش می‌یابد.

کلمات کلیدی: مدیریت زنجیره تامین پایدار، هماهنگی کانال، مسولیت زیست‌محیطی، طراحی محصول سبز، بازاریابی سبز.

 

مقدمه:

مدیریت زنجیره تامین پایدار در سال‌های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. در این مقاله سه مساله مورد بررسی قرار می‌گیرد. اول مسئولیت‌های محیطی اجتماعی است که نقش مهمی در حفظ پایداری زنجیره تامین ایفا می‌کنند. در این مقاله فرض شده که مشتریان آگاهی زیست محیطی دارند. دوم بازاریابی سبز است که  ابزاری موثر برای تبدیل آگاهی سبز به رفتار خرید واقعی است و خرده‌فروش این مسئولیت را بر عهده دارد. سوم هم‌کاری اعضا زنجیره تامین است که نقش حیاتی در موفقیت یک زنجیره تامین پایدار ایفا می‌کند. در این پژوهش به مساله هماهنگی زنجیره تامین سبز که در آن طراحی محصول سبز و بازاریابی سبز تحت چندین قرارداد هم‌کاری در نظر گرفته شده‌است، پرداخته می‌شود.

در این مقاله یک زنجیره تامین دو سطحی شامل تولیدکننده و خرده‌فروش در نظر گرفته شده است که تولیدکننده مسئول توسعه فن‌آوری سبز وتولید محصول سبز است و خرده‌فروش وظیفه بازاریابی محصول سبز فروش را بر عهده دارد. سه قرارداد، قیمت - تنها، تقسیم هزینه‌ی بازاریابی سبز و قراردادهای تعرفه‌ دو بخشی به منظور افزایش سطح هم‌کاری بررسی می‌شود. تولیدکننده و خرده‌فروش تنها با قیمت عمده‌فروشی تحت قرارداد قیمت - تنها پیوند دارند، در حالی که آن‌ها هزینه بازاریابی سبز را نیز تحت قرارداد تقسیم هزینه بازاریابی به اشتراک می‌گذارند. همانند شرکت‌های Intel وWalmart. نتایج تحلیلی نشان می‌دهد که میزان سبزی محصول با افزایش سطح همکاری زنجیره تامین، افزایش می‌یابد؛ به این معنا که تحت قرارداد تعرفه دو بخشی کل محصول سبز تولید می‌شود در حالی که تنها با در نظر گرفتن قیمت حداقل محصول سبز تولید می‌شود.

مرور ادبیات و نوآوری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها:

ادبیات این مقاله به دو جریان تقسیم بندی می‌شود: (1) مدیریت زنجیره تامین پایدار، (2) هماهنگی زنجیره تامین.

نوآوری‌‌های مساله به شرح زیر می‌باشد:

·         تجزیه و تحلیل همکاری اعضا در زنجیره تامین پایدار.

·         در نظر گرفتن آگاهی محیطی مشتریان و بازاریابی سبز در تابع تقاضا.

·         در نظر گرفتن سه قرارداد زنجیره تامین برای تحلیل تاثیر سطح همکاری اعضا بر تصمیم‌گیری آن‌ها.

مدل ارائه شده:

در این مقاله یک زنجیره تامین دو سطی شامل تولیدکننده و خرده‌فروش در نظر گرفته شده است، تولیدکننده در توسعه فن‌آوری سبز سرمایه‌گذاری می‌کند و خرده‌فروش در بازاریابی سبز سرمایه گذاری می‌کند همچنین مشتریان نیز از محیط زیست آگاه هستند. تولیدکننده ابتدا درجه سبز و قیمت عمده‌فروشی محصول را مشخص می‌کند و خرده‌فروش مقدار تلاش برای بازاریابی سبز و قیمت خرده‌فروشی محصول را تعیین می‌کند. تصمیمات تولیدکننده و خرده‌فروش با در نظر گرفتن سه قرارداد زنجیره تامین، یعنی، قیمت - تنها (d)، تقسیم هزینه‌ی بازاریابی سبز (cs) و قراردادهای تعرفه‌ای دو بخشی (co) را بررسی می‌کنند. ابتدا مساله و تحلیل زنجیره تامین غیرمتمرکز با استفاده از قراردادهای قیمت و تقسیم هزینه‌ی بازاریابی سبز فرموله می‌شود. سپس به بررسی هماهنگی کامل کانال تحت قرارداد تعرفه‌ای دو بخشی می‌پردازند.

مطلوبیت مشتریان و تابع تقاضا محصول سبز به شرح زیر است:

در معادله بالا V را به عنوان مطلوبیت مشتریان از ویژگی  محصول نشان می‌دهند و یک مقدار تصادفی غیر منفی است. ke مطلوبیتی است که مشتریان از ویژگی محیطی محصول سبز دریافت می‌کنند که در آن k اولویت مشتریان برای سبز بودن محصول و e سطح سبز بودن محصول است و در آخر t تلاش برای بازاریابی سبز توسط خرده‌فروش است.

قرارداد قیمت – تنها (d):

در این قرارداد مساله خرده‌فروش بررسی می‌شود. تحت بازی استکلبرگ تولیدکننده رهبر و خرده‌فروش پیرو می‌باشد. به دنبال تصمیمات تولیدکننده، خرده فروش تلاش برای فروش محصول سبز (t) و قیمت خرده‌فروشی (p) را تعیین می‌کند. تابع سود خرده‌فروش  و تولیدکننده به ترتیب به فرم زیر است:

قرارداد تقسیم هزینه‌ی بازاریابی سبز (cs):

در این قرارداد تولیدکننده هزینه بازاریابی سبز (φ) که قرار است با خرده‌فروش تقسیم شود، تعیین می‌کند. مدل تصمیم‌گیری خرده‌فروش و تولیدکننده به ترتیب به شرح زیر است:

در معادله اول، عبارت اول سود خرده‌فروشی و عبارت دوم هزینه‌ی بازاریابی سبز خرده‌فروش را نشان می‌دهند. در معادله دوم، عبارت اول سود تولیدکننده، عبارت دوم هزینه بازاریابی سبز که توسط تولیدکننده به اشتراک گذاشته شده و عبارت سوم سرمایه گذاری در فناوری سبز می‌باشد.

ساختار متمرکز:

در این ساختار مجموع توابع خرده‌فروش و تولیدکننده را باهم بیشینه می‌کنند و مدل تصمیم گیری متمرکز به فرم زیر است:

هماهنگی زنجیره تامین (قرارداد تعرفه دو بخشی):

در این بخش، تصمیمات زنجیره تأمین و تأثیرات مسئولیت های زیست محیطی در مورد این تصمیمات هنگامی که عملکرد زنجیره تأمین در هماهنگی کامل کانال است، بررسی می‌شود و  برای تشویق تولیدکننده، برای اجرای اقدامات هماهنگی، یک قرارداد تعرفه دو بخشی در نظر گرفته شده است. فرض کنید که تولیدکننده یک قرارداد تعرفه دو بخشی،  ارائه می دهد که در آن  Wقیمت عمده فروشی محصول و T یک هزینه ثابت است. تولید کننده همچنین سطح سبز بودن e  محصول را انتخاب می کند. مساله خرده‌فروش به فرم زیر است:

با توجه به اینکه T یک هزینه ثابت است، خرده فروش در پاسخ به شرایط قرارداد و سطح سبز بودن محصول، پاسخ های زیر را می‌دهد:

در بخش دوم قرارداد تولیدکننده با توجه به پاسخ‌های خرده‌فروش با حل مساله زیر تصمیمات خود را بهینه می‌کند:

محدودیت مساله، محدودیت تشویقی است که تضمین می کند خرده فروش قرارداد هماهنگی ارائه شده توسط تولیدکننده را بپذیرد.

 نتیجه گیری و بینش‌های مدیریتی:

·         همکاری بین شرکا یک ابزار ضروری برای بهبود عملکرد زیست‌محیطی زنجیره تامین است.

·         قراردادهای همکاری زمانی که هوشیاری مشتریان بیشتر است، ارزشمندتر هستند.

·         زنجیره تامین کل محصول را تحت قرارداد تعرفه دو بخشی تامین می‌کند که بالاترین سطح هم‌کاری را در بین سه قرارداد نشان می‌دهد.

·         ایجاد طرح‌های زیست‌محیطی برای ایجاد هم‌کاری بین شرکت‌ها و افزایش سطح رفاه اجتماعی ضروری است .