طراحی شبکه زنجیره تامین-بررسی مقاله دهم

طراحی شبکه زنجیره تامین پایدار پاسخگو تحت عدم قطعیت

مقدمه:

تمایل زیادی به مفهوم پایداری در طراحی شبکه زنجیره تامین در بین محققان وجود دارد. در عصر حاضر شرکتها تمرکز زیادی بر بهینه­سازی کیفیت و هزینه محصولات دارند. در طی دو دهه گذشته، مشاهده می­شود که کشور­های غربی تمایل زیادی به انتقال مراکز تولیدی خود از کشور­های چین، مالزی و هند به سایر کشور­های آسیایی به دلیل هزینه­های پایین، تولید دارند و همچنین توجه زیادی بر یکپارچه سازی زنجیره تامین رو به جلو و معکوس به منظور کاهش هزینه­ها و کاهش انتشار گاز کربن دی اکسید در کل شبکه شده است. لجستیک رو به جلو شامل عرضه مواد، تولید، توزیع و مصرف است. لجستیک معکوس شامل جمع­آوری محصولات استفاده شده، جداسازی، بازیافت، انهدام محصولات می­باشد. زنجیره تامین حلقه بسته (CLSC) شامل لجستیک رو به جلو و معکوس است که طی سالهای اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است. اهداف شبکه زنجیره تامین شامل۱-حداکثرسازی سود زنجیره ۲-بهبود سطح پاسخگویی زنجیره تامین ۳- کاهش انتشار گاز CO2 ۴-کاهش اثرات ریسک در زنجیره تامین می­باشد. طراحان شبکه زنجیره تامین با فراهم کردن محصولات تازه­تر و به حداقل رساندن هزینه­ها می­توانند رضایت مشتریان را افزایش بدهند. طراحی شبکه زنجیره تامین حلقه بسته در صورتیکه عرضه و تقاضای محصولات نامشخص باشند، بسیار مشکل است و به منظور مواجهه با عدم قطعیت از رویکرد رباست استفاده می­شود. هدف اصلی این مقاله طراحی یک شبکه زنجیره تامین پایدار پاسخگو در شرایط عدم قطعیت است و همچنین در این مقاله به سوالات زیر پاسخ داده می­شود.  

۱-چه مسائلی در طراحی شبکه زنجیره تامین رایج هستند و نیز وضعیت فعلی تحقیقات در طراحی شبکه زنجیره تامین حلقه بسته چگونه می­باشد؟

۲-چگونه مباحث عدم قطعیت را در مدل قطعی وارد کنیم؟

۳-منافع زیست محیطی چگونه تامین می­شوند؟

۴-مسائل اجتماعی را چگونه در زنجیره تامین پایدار دخیل کنیم؟

دابلی و همکاران (۲۰۱۴) برای توسعه یک شبکه زنجیره تامین پایدار تلاش کرده­اند ولی در مطالعه خود ابعاد اجتماعی را در نظر نگرفتند و اثرات زیست محیطی را فقط به انتشار گاز co2 محدود کرده­اند. سورینگ و همکاران (۲۰۰۵) مسائل حفاظت از آب، حفاظت از درختان، بازیافت، استفاده مجدد از محصولات و نیز بازتولید در نظر گرفته ­اند.

در گذشته محققان فقط انتشار گاز co2 را به عنوان عوامل زیست محیطی درنظر می­گرفتند ولی در این مقاله انتشار گاز co2 تنها یکی از عوامل زیست محیطی محسوب می­شود.

مروری بر پیشینه تحقیق:

مفهوم توسعه پایدار در مدیریت زنجیره تامین مورد توجه محققان زیادی قرار گرفته است و دسته­بندی­هایی که در ادبیات مورد بررسی قرار گرفته است به شرح زیر است.

طراحی شبکه زنجیره تامین پاسخگو:

زنجیره تامین پاسخگو، شبکه زنجیره تامین را قادر می­سازد تا به عدم قطعیت در زنجیره پاسخ داده بشود.

گراسمن (۲۰۰۸) با استفاده از یک روش کمی به تجزیه و تحلیل زنجیره تامین پاسخگو تحت عدم قطعیت پرداخت. با توجه به تعاریف بسیاری که در زنجیره تامین پاسخگو وجود دارد، کریستوفر (۲۰۰۰) و هالوگ (۲۰۰۸) به تعریف یک مفهوم ساده از زنجیره تامین پاسخگو پرداختند، که زنجیره تامین پاسخگو را به عنوان توانایی یک زنجیره در پاسخگویی سریع به تغییرات تقاضا معرفی می­کند.

تکامل مدیریت زنجیره تامین پایدار:

در سالهای اخیر مفهوم مدیریت زنجیره تامین مورد توجه محققان قرار گرفته است. مورد­های مطالعاتی بسیاری وجود دارد که سود­آوری شرکتها را در اثر استفاده از مدیریت زنجیره تامین پایدار بیشتر کرده است. مانند شرکتهای Nike,Dell ,Nestle,Wal-Mart

لی و همکاران ( ۲۰۰۲).با توجه به تغییرات آب و هوایی و افزایش آگاهی مشتریان، شرکتها پایداری را یکی از اهداف خود قرار داده­اند. با توجه به مفهوم مدیریت زنجیره تامین پایدار کارتر و راجرز (۲۰۰۵) در مقاله خود به گسترش مدیریت زنجیره تامین سبز یا مدیریت زنجیره تامین پایدار (SSCM) پرداختند.

تکامل زنجیره تامین حلقه بسته:

در سالهای اخیر طراحی شبکه زنجیره تامین پایدار مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است که در سالهای اخیر مجلات اروپایی مقالات زیادی در این زمینه چاپ کرده­اند. گاید و همکاران (۲۰۰۹) زنجیره تامین حلقه بسته را به عنوان طراحی و کنترل و بهره­برداری از یک سیستم برای حداکثر کردن ارزش یک محصول در طول چرخه عمر آن، تعریف کردند. ساواسکان و همکاران (۲۰۰۴) بیان کردند که مفهوم زنجیره تامین حلقه بسته، توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است و یک مدل زنجیره تامین حلقه بسته برای بازسازی محصولات ارائه دادند.

تحقیق در عملیات در طراحی شبکه زنجیره تامین پایدار:

گاویندان و همکاران (۲۰۱۰) به اهمیت کاهش انتشار گازCO2  در طراحی شبکه پرداختند. کاهش اثرات زیست محیطی در تمام مراحل چرخه عمر محصول از زمان استخراج تا مصرف آن باید در نظر گرفته بشوند. مفهوم نوظهور پایداری زنجیره تامین سبز نیاز به شناسایی مدل زنجیره تامین حلقه بسته دارد و یکی از اهداف زنجیره تامین پایدار، توجه به نیاز نسل­های آینده است. دوبی و همکاران (۲۰۱۵) با استفاده از برنامه­ریزی خطی عدد صحیح مختلط به توسعه شبکه زنجیره تامین پایدار برای اشاره به مساله چند هدفه با رویکرد حل برنامه­ریزی آرمانی پرداختند. گاویندان و همکاران (۲۰۰۹) از الگوریتم ژنتیک برای حل مساله برنامه­ریزی خطی عدد صحیح مختلط استفاده کردند.

شکاف تحقیقاتی:

در بسیاری از مقالات هدف اصلی، به حداقل رساندن هزینه­های کل زنجیره تامین است ولی رویکرد­های چند هدفه کمتر استفاده شده است. رمضانی ۲۰۱۳ از روش اپسیلون محدودیت برای مواجه با مساله چند هدفه استفاده کرده­است. لی و همکاران ۲۰۰۱ یک مساله چند محصولی را در نظر گرفتند و برای مواجهه با پویایی مساله از رویکرد تصادفی استفاده کردند. لیستکس (۲۰۰۷) از مدل برنامه­ریزی عددصحیح تصادفی برای حل مسائلی که در شبکه زنجیره تامین معکوس دارای عدم قطعیت هستند استفاده کرد. وحیدیان و همکاران (۲۰۱۲) از ترکیب رباست بنتال، تئوری صف، برنامه­ریزی فازی برای حل مساله چند هدفه زنجیره تامین حلقه بسته استفاده کردند. از مسائل مهمی که در این مقاله بررسی شده است، بحث مسائل اجتماعی در شبکه زنجیره تامین است. برای پاسخ به سوال اول در این مقاله از مرور ادبیات استفاده شده است. با توجه به افزایش سطح عدم قطعیت در عرضه و تقاضا برای پاسخ به سوال دوم این مقاله از ادبیات موجود در این زمینه برای شناسایی رویکرد­ها و شکافهای تحقیقاتی استفاده می­شود. در این مقاله از رویکرد ترکیبی تعاملی فازی آرمانی و مقایسه ۳ رویکرد رباست سویستر، برتسیماس و لین برای مواجه با عدم قطعیت، می­پردازد.

مطالعه موردی:

شرکت تولید سیستم­های تهویه صنعتی در هند فعالیت خود را با یک سرمایه­گذاری اندک آغاز کرد و رفته رفته حجم فروش خود را در دهلی نو افزایش داده و در حال حاضر به عنوان سومین تامین­کننده سیستم­های تهویه شناخته شده است. در ابتدا این شرکت تنها دارای یک مرکز تولید بود ولی اکنون دارای ۳ مرکز تولید، ۷ مرکز توزیع در سراسر مرکز هند است که این شرکت رشد و سود فوق العاده­ای در سالهای اخیر کرده است. شکل ۱زنجیره تامین این شرکت را در سرتاسر هند نشان می­دهد.

شکل۱-زنجیره تامین شرکت سیستم تهویه صنعتی در هند

شکل ۱ نشان می­دهد که محصولات استفاده شده در مراکز (CC) جمع­آوری شده و به مراکز (RPC) بازفراوری برای بررسی و مونتاژ فرستاده می­شود. اجزای بررسی شده به عنوان قطعات یدکی به کارخانه­های باز سازی (RMP)، یا مراکز بازیافت (RC)و یا مراکز انهدام (DS) فرستاده می­شوند. تفاوت قیمت بالا بین محصولات جدید و محصولات باز تولید شده با کیفیت تقریبا مشابه تقاضا برای کالای تعمیر شده را بالا می­برد. طراحی چنین شبکه­ای نیازمند تصمیمات راهبردی است که شامل تعداد تسهیلات، مکانیابی و تخصیص می­باشد. این شبکه شامل ۸ سطح CC, RPC, RMP, RC, DS,  و بازار­های ثانویه(برای محصولات تعمیر شده) و بازار­های قطعات یدکی می­باشد. این مطاله موردی در ۳ واحد تولیدی A,B,C انجام شده است، که شامل یک تامین­کننده قطعات به همراه یک مرکز توزیع می­باشد و مساله تخصیص مکان­ها بعد از مشورت با مدیر عامل شرکت انتخاب شده­اند. سوالات تحقیقات و گفتگو­ها مطابق به دو قسمت زیر طبقه­بندی شده­اند. که بخش اول مرتبط با مسائل زیست محیطی و بخش دوم مرتبط با مسائل اجتماعی می­باشد.

سوالات بخش اول:

۱-۱)اقدامات مربوط به کنترل انتشار گاز کربن که خود شامل مسائلی مربوط به ۱-نرخ حمل و نقل ۲- میزان انتشار گاز کربن توسط کامیون­های قدیمی و جدید ۳-مسائلی مربوط به بحث زیر ساخت­های ضعیف

۱-۲)بازیافت آب

یکی از سوال­های پژوهش، مسئله حفظ آب می­باشد که در سال­های اخیر سازمان­ها گام مثبتی در جهت بازیافت پساب و جمع­آوری باران برای کاهش وابستگی بیش از حد به منابع آبی برداشته شده است.

۱-۳)بازیافت محصولات استفاده شده

مطالعات نشان می­دهد که بسیاری از سازمان­ها رشد قابل توجهی در تولید قطعات و محصولات بازیافتی داشته­اند و این مساله کمک زیادی در کاهش هزینه­ها در شرکت­ها کرده است.

سوالات بخش دوم:

۲-۱)ساعت کاری در شرکت­ها

۲-۲)کمبود امکانات بهداشتی

۲-۳)رشوه دادن

در شبکه زنجیره تامین ابعاد اقتصادی و اجتماعی زیادی هنوز وجود دارد که نادیده گرفته شده­اند و نیاز به یک چارچوب جامع­تری دارد که مسائل اقتصادی و زیست محیطی را حل کند.

مفروضات:

۱-تعداد نامحدودی از محصولات استفاده شده در مراکز جمع­آوری بدون هیچ هزینه­ای جمع­آوری می­شوند.

۲-در مراکز باز فراوری، اجزا جدا شده، تمیز شده و آزمایش می­شوند و برای استفاده مجدد، باز تولید و بازیافت ذخیره می­شوند و مراکز  RPCتازمانی که نیاز باشد بازیافت و ذخیره سازی اجزا را انجام خواهند داد.

۳-ممکن است که نیاز باشد برخی از محصولات جدید و یا قدیمی برای مونتاژ نهایی به کارخانه­های بازسازی فرستاده شوند. هزینه­های حمل و نقل با توجه به فاصله­ها متغیر می­باشد و مراکز CC, RPC. RMP دارای هزینه­های ثابت ماهانه می­باشند.

۴-بدون از دست دادن کلیت فرض می­شود که وجود کمبود در بازار­های ثانویه، مشکلی به وجود نمی آورد.

۵-یک مدل چند محصولی، چند دوره­ای و چند هدفه در نظر گرفته شده است. به حداقل رساندن هزینه­ها و کاهش زمان تحویل و جمع­آوری محصولات برای بهبود پاسخگویی در زنجیره تامین در نظر گرفته می­شود.

محدودیت­ها:

محدودیت ۱:تضمین می­کند که تقاضا ارضا نشده وجود ندارد.

محدودیت۲:جمع­آوری کامل محصولات بازگشتی از مصرف­کنندگان صورت گرفته است.

محدودیت ۶-۳:تعادل جریان بین مراکز توزیع، جمع­آوری، بازتولید و بازیافت را نشان می­دهد.

محدودیت ۱۱-۷:محدودیت ظرفیت تسهیلات است.

محدودیت ۷: تضمین می­کند تعداد محصولاتی که از کارخانه به مراکز توزیع منتقل می­شوند باید از ماکزیمم ظرفیت کارخانه­ها کمتر باشد.

محدودیت ۱۱-۸: این محدودیت­ها از انتقال محصولات بازگشتی، محصولات قابل بازیافت به تسهیلاتی که هنوز تاسیس نشده­اند جلوگیری می­کند.

محدودیت ۱۵-۱۲:تضمین می­کند که تسهیلات احداث شده در طول دوره زمانی نمی­توانند بسته شوند.

محدودیت ۱۸-۱۶:تضمین می­کند گسترش یک مرکز تسهیلات در صورتی امکان پذیر است که آن مرکز در حال حاضر احداث شده باشد و بیشترین استاندارد برای گسترش هریک از تسهیلات را در هر دوره زمانی مشخص می­کند.

محدودیت۲۱-۱۹:متغیر­های باینری، غیر منفی و عدد صحیح در متغیر­های تصمیم­گیری را نشان می­دهد.

توابع هدف مساله:

تابع هدف اول به حداقل کردن هزینه احداث مراکز، هزینه گسترش ظرفیت، هزینه حمل و نقل و هزینه پردازش محصولات می­پردازد.

تابع هدف دوم به حداقل کردن زمان تحویل و جمع­آوری محصولات می­پردازد.

روش حل:

با در نظر گرفتن اهداف متعدد و پارامتر­های ناشناخته در زنجیره تامین حلقه بسته در این مقاله از یک رویکرد حل ترکیبی مبتنی بر رویکرد تعاملی فازی آرمانی (برای حل مسائل چند هدفه استفاده می­شود.) و به مقایسه ۳ رویکرد رباست سویستر،لین و برتسیماس می­پردازد.

برنامه­ریزی آرمانی:

برنامه‏ریزی آرمانی برای حل مسائل چند هدفه مورد استفاده قرار می­گیرد و یک مدل چند هدفه را به یک مدل تک هدفه تبدیل می­کند و هر یک از توابع هدف یک مقدار را به عنوان آرمان در نظر می­گیرند.

رویکرد­های مواجهه با عدم قطعیت در شبکه زنجیره تامین پایدار:

در این پژوهش یک شبکه زنجیره تامین پایدار چند هدفه (MILP) تحت عدم قطعیت در نظر گرفته شده است. ۳ رویکرد رباست ۱-سویستر ۲-لین ۳-برتسیماس به کار برده شده است. در تعمیم مدلهای ارائه شده عدم قطعیت داده­ها در قسمت راست (RHS) در نظر گرفته می­شوند.

رباست سویستر:

این رویکرد تمایل به یافتن جوابهایی دارد که بسیار محافظه کارانه می­باشند. بدین معنی که برای اطمینان از استوار بودن جواب در این رویکرد به مقدار زیادی از بهینگی مسئله اسمی (مدل قطعی) دور می­شویم .روش سویستر دارای محافظت بالا و درآنالیز حساسیت جواب استوار تابع هدف، خیلی بدتر از جواب بهینه مسئله اسمی می­باشد.

 

رباست لین:

با توجه به اینکه مدل بنتال و نمیروفسکی (۲۰۰۲) یک مسئله غیرخطی ازنوع مخروطی مرتبه دوم است. قابلیت استفاده برای مسئله بهینه سازی گسسته را ندارد و پیچیدگی مسئله رابالامی­برد. بدین صورت که یک مدل خطی با رویکرد بنتال و نمیروفسکی (۲۰۰۲) تبدیل به یک مدل غیرخطی می­گردد.

لین و همکاران (۲۰۰۴) رباست بنتال و نمیروفسکی (۲۰۰۲) را به یک مساله برنامه­ریزی عدد صحیح مختلط گشترش دادند.

رباست لین به صورت زیر فرموله می­شود.

در ادامه، رباست لین برای پارامتر­های دارای عدم قطعیت متقارن به صورت زیر است.

رویکرد برتسیماس و سیم:

برتسیماس و سیم  رویکردی را ارائه کردند که در آن تعاملی بین بهینگی و استواری وجود داشت. مدل آنها یک مدل خطی می­باشد که به تعدیل سطح محافظه کاری جواب استوار می پردازد. از ویژگی­های مدل برتسیماس و سیم می­توان به خطی بودن و همچنین قابلیت کنترل محافظه کاری جوابهای استوار به کمک پارامتری به عنوان سطح محافظه کاری اشاره نمود. از دیگر قابلیت­های این مدل می­توان به قابل استفاده بودن در مسائل عدد صحیح اشاره کرد.

نتایج محاسباتی:

در این مقاله عدم قطعیت در مورد تقاضا و محصولات بازگشتی در نظر گرفته شده است. ابتدا تقاضا با ۴۰٪ تعییر پذیری در نظر گرفته می­شود و در بازه بین ]۸۰-۱۹۰[  مقدار می­گیرد و مقدار اسمی تقاضا ۱۳۵ می­باشد. پارامتر­های دیگر به طور تصادفی و با استفاده از یک توزیع یکنواخت تولید می­شوند که در جدول ۱بیان شده­اند.

جدول۱-مقادیر مورد استفاده در سناریو­ها

فرموله کردن رباست برتسیماس بر اساس ۴ سطح از عدم قطعیت(۱و۰.۵، ۰.۲، ۰) و ۴ سطح از قابلیت اطمینان (۷۵٪و ۷۰٪، ٪۶۲.۵، ٪۵۰) که نشان دهنده عدم نقض محدودیت­ها، می­باشد بر اساس فرموله کردن رباست لین ۳ سطح از عدم قطعیت (۰.۵و ۰.۲، ۰) و سطح قابلیت اطمینان ۶۲.۵٪فرض می­شود(البته کمتر از این مقدار باعث می­شود که مدل نشدنی بشود.) با در نظر گرفتن تابع هدف اول به عنوان مهم­ترین تابع هدف، تتا معادل ۰.۶ و گاما معادل ۰.۴ در نظر گرفته می­شود. جدول ۲ نتایج فرمول برتسیماس رو نشان می­دهد. که بتا نشان دهنده عدم قطعیت و گاما قابلیت اطمینان را برای ۸ سناریو نشان می­دهد. به عنوان مثال اگر گامابرابر ۱ و بتا برابر ۵۰٪ در سناریو اول هزینه­های کل برابر ۳۳.۹۰۳ می­شود.

جدول۲-نتایج فرمول برتسیماس

جدول ۲ و ۳ شکاف بین فرمول برتسیماس و لین را نشان می­دهد که زمان حل و میزان هزینه­ها در هر دو مدل برتسیماس و لین به ازای ترکیبهای مختلف عدم قطعیت و قابلیت اطمینان مقایسه شده­اند. علاوه بر این در فرمول برتسیماس، میزان افزایش زمان حل با افزایش اندازه سناریو­ها، کمتر از فرمول لین می­باشد. همچنین از سایر جداول موجود در مقاله می­توان دریافت که فرمول سویستر بیشترین سطح محافظه کاری را دارد و دارای انعطاف پذیری کمتری می­باشد. در فرمول لین میزان استواری با تغییر سطح عدم قطعیت و یا سطح قابلیت اطمینان و یا ترکیب هر دو سطح عدم قطعیت و قابلیت اطمینان ، مدل لین را محافظانه کار تر و متمایل ­تر برای بدست آوردن جواب شدنی می­کند.

جدول۳-نتایج فرمول لین

نتایج نشان می­دهد که در ۸۵٪ موارد رباست برتسیماس درجه رضایت بیشتری برای تابع هدف اول ارائه می­کند و به میزان ۶۰٪ درجه رضایت برای تابع هدف دوم دارد. برای مشخص کردن درجه نزدیکی به جواب ایده آل برای هر یک از رویکرد­های رباست تابع فاصله­ای زیر تعریف می­شود.

که p پارامتر فاصله از جواب بهینه است و مقدار ۱ نشان دهنده بلندترین و مقدار ۲ کوتاهترین فاصله در مقیاس هندسی می­باشند. همچنین مقدار بی نهایت حداقل فاصله را نشان می­دهد. لذا بهترین روش برای ایجاد یک راه حل بهینه به حداقل رساندن تابع فوق با استفاده از مقادیر مختلف pاست.

نتیجه گیری:

در این بخش تلاش می­شود به سوالاتی که در بخش ابتدایی بیان شده بود، پاسخ داده شود. برای پاسخ به سوال اول، باید به اهمیت نقش تحقیق در عملیات در طراحی شبکه زنجیره تامین پایدار پرداخته شود. بررسی مرور ادبیات در این زمینه به تحقیقات آتی کمک خواهد کرد. برای پاسخ به سوال دوم استفاده از تکنیکهای بهینه­سازی رباست پیشنهاد می­شود. برای پاسخگویی به سوالات سوم و چهارم از روش­های تحقیق کیفی استفاده شد، همچنین در این مقاله به این موضوع پی برده شد که پایداری در اقتصاد در حال توسعه هنوز مفهومی تازه دارد، با این حال بسیاری از شرکتها پایداری را به عنوان یکی از اهداف سازمان در نظر گرفته­اند. برخلاف مقالات قبلی که تنها یک محصول با یک دوره زمانی در نظر می­گیرد. در این مقاله یک زنجیره تامین چند محصولی و چند دوره­ای در نظر گرفته شده است و با استفاده از یک مدل چند هدفه، مساله تعادل بین هزینه­ها و زمان تحویل و جمع­آوری محصولات در نظر گرفته شده است. سه رویکرد رباست سویستر، لین و برتسیماس مورد استفاده قرار گرفت. نتایج عددی نشان می­دهد که رباست سویستر بسیار محافظه کارانه است و توانایی تنظیم درجه استواری را ندارد. در بین دو رباست برتسیماس و لین، رباست برتسیماس توانایی بیشتری در تنظیم سطح محافظه کاری دارد و خطی بودن را حفظ می­کند. رباست برتسیماس زمان حل را حتی با افزایش اندازه سناریو­ها نسبت به رباست لین افزایش نمی­دهد. از روش­های جایگزینی مانند تحقیق ارج­گزار برای اشاره به مسائل اجتماعی و زیست محیطی استفاده شده است. (تحقیق ارج‌گزار روشی است که استعداد­های افراد را در سازمان­ها شناسایی کرده و سعی در به فعلیت در آوردن استعداد­ها دارد و شامل ۴ مرحله می­باشد. ۱-کشف کردن فرایند­هایی که در سازمان به خوبی کار می­کنند. ۲-تجسم فرایند­هایی که در  آینده در سازمان به خوبی کار می­کنند. ۳-برنامه­ریزی برای اجرای فرایند­ها ۴-اجرای فرایند­ها.)

پیشنهادات و تحقیقات آتی:

از جمله محدودیت ­هایی که در این مقاله وجود دارد عدم در نظر گرفتن مسائل اجتماعی و زیست محیطی به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات دقیق می­باشد. به عنوان مثال می­توان به مسائل زیر توجه بیشتری داشت:

۱-به تابع هدف مدل می­توان انتشار گاز کزبن و سایر فاکتور­های اجتماعی را اضافه کرد.

۲-یک مطالعه مقایسه­ای بین راه حل ترکیبی پیشنهاد شده (رویکرد تعاملی فازی آرمانی ) و سایر رویکرد­ها به منظور حل مدل­های چند هدفه  تحت عدم قطعیت استفاده کرد و انواع مختلف ریسک و عدم قطعیت را می­توان در نظر گرفت.