طراحی زنجیره تأمین خون پایدار چندسطحی دو هدفه در شرایط بحران (مقاله سوم)

چکیده

در این مقاله یک مدل بهینه‌سازی استوار برای طراحی شبکه زنجیره تأمین خون چندسطحی دو هدفه در شرایط بحران ارائه شده که سه سطح تامین، فرآوری و توزیع را بررسی می‌کند. در این شبکه اهداکنندگان در مراکز سیار و دائمی خون اهدا می‌کنند. واحدهای خون برای پردازش به مراکز خون فرستاده می‌شوند. خون سالم به مراکز نگهداری ارسال می‌شود. اهداف مدل به حداقل رساندن هزینه‌ها و کمبود خون است. مدل پیشنهادی با روش بهینه‌سازی روباست تدوین شده است. اعتبارسنجی مدل با داده‌های واقعی که از شهر قائمشهر جمع آوری شده، مورد بررسی قرار گرفته است. برای حل مسئله دوهدفه از روش برنامه‌ریزی آرمانی استفاده شد. نتایج نشان داد که با صرف مقدار قابل توجهی از بودجه، می‌توان برای مواجهه با شرایط بحران آماده شد.

کلید واژه: زنجیره تامین، بحران، مکانیابی، مدل ریاضی دوهدفه و برنامه‌ریزی آرمانی

 

مقدمه

به طور کلی، بحران به رویدادی گفته می‌شود که به صورت طبیعی یا انسانی و ناگهانی ایجاد شده و به جامعه آسیب می‌زند که برای از بین بردن آسیب‌های آن باید اقدامات اساسی انجام داد.  هر ساله بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و طوفان بسیاری از مناطق جهان را درگیر می‌کند. وقوع این حوادث منجر به تخریب، آسیب مالی و انسانی می‌شود. در پی این وقایع، به صورت گسترده‌ای تقاضای کمک و نجات ظاهر می‌شود. در سال‌های اخیر چنین حوادثی در ایران و بسیاری از کشورهای جهان رخ داده است. براساس گزارشات منتشر شده، در دو دهه اخیر، در حدود 10 درصد از جمعیت ایران کشته و زخمی شده‌اند که مقدار قابل توجهی است. یکی از مخرب‌ترین حوادث زمین لرزه است. زمین لرزه بم در سال 2003 در استان کرمان در جنوب شرقی ایران در 26 دسامبر رخ داد. این زلزله 6.6 ریشتر و به شدت در شهر بم مخرب بود و شمار تلفات آن حداقل 26271 نفر و مجروحان 30،000 نفر بود.

تأمین خون اهدایی نامنظم است و تقاضای آن در شرایط بحران دقیق نیست. سازگاری مناسب عرضه و تقاضا به راحتی امکان پذیر نیست. خون یک کالای فاسدشدنی است که خود پیچیدگی مسئله را افزایش می‌دهد. کمبود خون، هزینه‌های جبران ناپذیری برای جامعه دارد، زیرا کمبود منجر به افزایش نرخ مرگ‌و‌میر می‌شود. داشتن مقدار خون کافی و مدیریت آن برای برآورده کردن تقاضا، موضوعی مهم و حیاتی است. خون باید در مکانی خنک مانند یخچال نگهداری شود. بنابراین برای انتقال آ‌ن‌ به یخچال و فریزر احتیاج داریم. همچنین باید در نظر داشت که انتقال خون مسئله‌ای نگران‌کننده در شرایط بحران است، زیرا جاده‌ها ممکن است تخریب شوند. بنابراین، شرایط سخت‌تر می‌شود. در چنین شرایطی، مدیریت بحران، ضروری است. مدیریت حوادث، مجموعه‌ای از عملیات و فرآیندهایی است که برای پیشگیری و کاهش اثرات قبل، حین و بعد از حادثه، به کار گرفته می‌شوند. به نظر می‌رسد برای کاهش میزان قربانیان و مجروحان‌ و همچنین خسارت‌های مالی نیاز به مدیریت بیشتری وجود دارد.

لجستیک امداد مربوط به فرآیندها و سیستم‌هایی است که منجر به هماهنگی افراد، منابع، مهارت‌ها و دانش در جهت کمک به مصدومان حادثه است.  یکی از مهمترین مباحث، کمک به مصدومانی است که به خون نیاز دارند.

فرآورده‌های خونی شامل خون کامل، گلبول‌های قرمز، پلاکت‌های خون، پلاسمای خون و خون منجمد می‌شوند. مفیدترین محصول خون کامل است. بنابراین، به منظور کاهش پیچیدگی شبکه، ما فقط نوع خون کامل را در وضعیت حادثه در نظر گرفتیم.

زنجیره تأمین خون از تسهیلات (سیار و دائم) و مراکز خونی تشکیل شده است که هدف از آن تعیین تعداد و موقعیت تسهیلات خونی، مناطق خدماتی تسهیلات خونی، سطح موجودی خون در هر تسهیل و سطح موجودی در پایان هر دوره است.

هدف این مقاله، طراحی شبکه یکپارچه زنجیره تامین خون برای دستیابی به بهترین عملکرد در سیستم سلامت است. ما یک مدل ریاضی دو هدفه ارائه می‌دهیم تا هزینه‌های شبکه برای مکانیابی تسهیلات، حمل و نقل، آزمایش و فرآوری و نگهداری خون به حداقل برساند و در کنار این هدف، مقدار کمبود خون در هر دوره را حداقل کند.

خلاصه مرور ادبیات

تحقیقات زیادی در زمینه زنجیره تامین خون وجود دارد، اما فقط چند مقاله در زمینه زنجیره تأمین در وضعیت حادثه وجود دارد سهم اصلی این تحقیق ایجاد شبکه کارآمد زنجیره تامین خون در حادثه است:

·         سه سطح تأمین، فرآوری و توزیع در نظر گرفته شده است در حالی که در مطالعات قبلی زنجیره تامین خون در یک یا دو سطح در نظر گرفته می‌شد. اما ما سعی کردیم که تمام عوامل این زنجیره را از تأمین تا توزیع خون در نظر بگیریم.

·         مسئله را چند دوره‌ای در نظر گرفتیم چون در دوره‌های پس از حادثه تقاضای خون متفاوت خواهد بود.  بیشتر مقالات یک دوره پس از حادثه را در نظر گرفته‌اند. در حالی که ما از چهار دوره زمانی استفاده کردیم تا بتوانیم مسئله را به وضعیت واقعی جهان نزدیک کنیم.

·         سه سناریو با شدت زلزله و میزان تقاضا متفاوت در نظر گرفتیم  (تقاضا خون به شدت حادثه بستگی دارد). اما بسیاری از مطالعات یک وضعیت کلی و یکپارچه در نظر گرفتند.

·         دو تابع هدف به حداقل رساندن هزینه‌های کل و کمبود در این مقاله در نظر گرفته شده است.

شرح مسئله

شکل 1 نمای کلی از مسئله را نشان می‌دهد.  بطور کلی این شبکه از تسهیلات مختلفی تشکیل شده است.  خون در مراکز خونی قابل اهدا است. تسهیلات جمع‌آوری خون از اهداکنندگان، دو نوع است:

 الف) تأسیسات خونی سیار، با ظرفیت اندک و با امکان قرارگیری در موقعیت‌های مختلف مانند اتوبوس‌های اهدای خون.

ب) تسهیلات دائم خون، با ظرفیت بیشتر و مکان ثابت مانند بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها.

معمولاً در هر منطقه‌ای تسهیلات دائمی وجود دارد و در صورت نیاز می‌توان برخی تسهیلات جدید نیز تأسیس کرد. واحدهای خونی اهدا شده در تسهیلات سیار و دائمی جمع‌آوری و به مراکز خون منتقل می‌شوند. مراکز خون وظیفه آزمایش و فرآوری واحدهای خونی را برعهده دارند. واحدهای خونی سالم و فرآوری شده از مراکز نگهداری  به نقاط تقاضا ارسال می‌شوند. نقاط تقاضا شامل تسهیلات دائم و سیار و بیمارستان‌های روباز (سیار) است. بیمارستان‌هایی در فضای باز و در مکان‌هایی که در معرض حادثه هستند، احداث می‌شوند همچنین ، مسئله با در نظر گرفتن سه سناریوی مختلف با میزان شدت متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. بنابراین، هزینه احداث تسهیلات سیار در سناریوهای مختلف در حال تغییر است. با استفاده از حداکثر ظرفیت تسهیلات، مقدار خون جمع‌آوری شده از تسهیلات خونی (دائم و سیار) و میزان خون منتقل شده از مراکز خونی به مراکز درمانی، تحت سناریوهای مختلف تغییر می‌یابد. این مسئله با هدف تعیین تعداد و موقعیت تسهیلات سیار و دائمی ایجاد می‌شود. همچنین تعیین استراتژی تامین و توزیع خون به منظور به حداقل رساندن هزینه‌های شبکه و هزینه‌های کمبود خون ارئه شده است.

فرموله کردن مدل

توابع هدف:

 

اولین تابع هدف، به حداقل رساندن هزینه‌ها است که شامل:  احداث تسهیلات سیار، احداث تسهیلات دائمی، احداث بیمارستان در فضای باز، احداث مراکز خون، جمع‌آوری و انتقال واحدهای خونی از تسهیلات (سیار و دائمی) به مراکز خونی، آزمایش و فرآوری خون در مراکز خونی، نگهداری واحدهای خون، توزیع واحدهای خون از مراکز خون به مراکز تقاضا (بیمارستان‌های روباز و تسهیلات دائمی)

تابع هدف دوم به حداقل رساندن کمبود خون در دوره‌های مختلف می‌پردازد. بنابراین، به حداقل رساندن مجموع نسبت حداکثر کمبود در برابر تقاضا در دوره های زمانی مختلف در نظر گرفته شده است.

محدودیت‌ها:

      

محدودیت (1) ظرفیت تسهیلات سیار را بیان می‌کند.

محدودیت (2) تضمین می‌کند که اهداکنندگان فقط می‌توانند در تسهیلات مستقر خون اهدا کنند.

محدودیت (3) ظرفیت تسهیلات دائمی را بیان می‌کند.

محدودیت (4) تضمین می‌کند که اهداکنندگان فقط می‌توانند در تسهیلات دائم مستقر خون اهدا کنند.

محدودیت‌های (5) و (6) تضمین می‌کند که مقدار خون جمع‌آوری شده از تسهیلات سیار و دائم برابر با خون ارسال شده به مراکز خون است.

محدودیت (7) ظرفیت مراکز خونی را بیان می‌کند.

محدودیت‌های (8) و (9) اطمینان حاصل می‌کند که خون جمع‌آوری شده به ترتیب از تسهیلات سیار و دائم فقط می‌تواند به مرکز خون مستقر تخصیص یابد.

محدودیت (10) تضمین می‌کند که خون، در صورت احداث تسهیلات سیار  به مراکز خونی، ارسال می‌شود.

محدودیت (11) تضمین می‌کند که خون، در صورت احداث تسهیلات دائم به مراکز خون، ارسال می‌شود.

محدودیت (12) سطح موجودی پایان دوره، معادل مقدار خون فرآوری شده به علاوه مقدار خون باقی‌مانده در انتهای دوره قبلی منهای خون ارسال شده به مراکز مراقبت، است.

محدودیت (13) ظرفیت مراکز مراقبت را بیان می‌کند.

محدودیت (14) تعیین می‌کند که تقاضا توسط مراکز خون پاسخ داده می‌شود یا با کمبود مواجه می‌شود.

محدودیت (15) بیانگر این است که فقط در صورت احداث مرکز خونی، خون می‌تواند از این مرکز به مرکز مراقبت منتقل شود.

محدودیت های (16) و (17) اطمینان می‌دهد که درصورتی که بیمارستان‌های روباز و تسهیلات دائم مستقر باشند، میتوان از مراکز خونی به این دو ( بیمارستان روباز و مراکز دائم) خون انتقال داد.

محدودیت (18) بیان می‌کند که میزان تقاضای پاسخ داده شده باید بیشتر از درصد مشخصی از کل تقاضا باشد.

محدودیت (19) و (20) دامنه متغیرهای تصمیم‌گیری را تعریف می‌کند.

بهینه‌سازی استوار

بسیاری از مسائل بهینه سازی و برنامه‌ریزی ریاضی با عدم‌قطعیت داده‌‎ها در دنیای واقعی روبرو هستند. بهینه سازی روباست یکی از روش‌های اخیر در برنامه‌ریزی ریاضی است که مورد توجه اکثر محققان است. بهینه‌سازی روباست پاسخی به عدم قطعیت داده‌های ورودی است و باعث می‌شود تصمیم گیرندگان تصمیماتی منطبق با سطح ریسک‌‌پذیری بگیرند. این رویکرد در نهایت منجر به تولید یک سری جواب می‌شود که حساسیت کمتری نسبت به عدم‌قطعیت داده‌ها دارند. در مرحله اول این روش ، یک مجموعه‌ داده قطعی در فضای عدم‌قطعیت داده تعریف شده و در مرحله دوم، بهترین حل که برای داده‌های عدم قطعیت موجه است، انتخاب می‌شود.

 با استفاده از رویکرد روباست توابع هدف به صورت زیر بازنویسی می‌شوند:                                                                                                 

                                                

محدودیت‌های 21، 22، 23 به محدیت‌های قبلی اضافه می‌شوند.

تبدیل مدل چندهدفه به تک هدفه با استفاده از رویکرد برنامه‌ریزی آرمانی

یک مسئله چند هدفه شامل تعدادی تابع هدف است که این توابع با هم در تناقض هستند.  بهینه‌سازی یکی از توابع هدف ممکن است باعث بدتر شدن تابع هدف دیگری شود.  در این شرایط، همه اهداف به طور همزمان نمی‌توانند بهینه شوند.  بنابراین، ما باید به دنبال حلی باشیم که تعادل مطلوبی بین اهداف ایجاد می‌کند. 

اساس این روش به حداقل رساندن انحرافات نامطلوب است.  ساختار روش برنامه‌ریزی آرمانی اعدادی را به عنوان سطح انتظار (پیش بینی) برای توابع هدف در نظر می‌گیرد.  سپس سعی می کنیم مقدار انحراف از این سطوح را به حداقل برسانیم.  هنگام استفاده از روش برنامه ریزی آرمانی، هدف بر اساس سه مفهوم زیر تنظیم می شود:

1.      متغیرهای انحرافی: انحراف‌ها مقادیری هستند که در آن اهداف از مقدار پیش‌بینی شده کمتر یا بیشتر می‌شوند.

2.      عوامل اولویتی: بهینه‌سازی اهداف بر اساس اهمیت اهداف.

3.      متغیرهای انحراف موزون در سطح اولویت یکسان: متغیرهای انحراف موزون گاهی در سطح اولویت یکسان قرار دارند

و مدل به صورت زیر بازنویسی می‌شود:

 

مطالعه موردی

شرح مطالعه موردی

ایران یکی از کشورهای مستعد زلزله است که در سال‌های اخیر با بسیاری از زمین لرزه‌های ویرانگر روبرو شده است.  یکی از مهمترین موضوعات در هنگام و بعد از حادثه، تهیه به موقع و کافی خون است. بنابراین داده‌های واقعی مربوط به شهر قائمشهر جمع‌آوری و تجزیه‌و‌تحلیل شده است.  قائمشهر در شمال ایران در استان مازندران قرار دارد. وسعت این شهر 458.8 کیلومتر مربع و جمعیت آن در تقریبا 196000 نفر است. در این شهر دو بیمارستان و یک اتوبوس خون وجود دارد و از دو شهر همجوار، بابل و ساری نیز خون می‌آید. در این مطالعه سه سناریو با شدت متفاوت در نظر گرفته شده است. سناریوی اول با شدت کمتر و متعاقباً تقاضای کمتر و دو سناریوی دیگر به ترتیب با شدت و تقاضای زیاد هستند. احتمال وقوع هر سناریو 0.5، 0.35 و 0.15 در نظر گرفته می‌شود. ما در مدل خود دو نوع تسهیلات داریم:

الف) تسهیلات دائمی مانند مراکز خون و بیمارستانهایی که قبل از وقوع حادثه ایجاد شده‌اند. و هم‌چنین تسهیلات سیار شامل امکانات خونی مانند اتوبوس‌های اهدای خون است که دیگر نیازی به باز شدن آن نیست.

ب) تسهیلات سیار بعدی بیمارستان‌های روباز هستند که مدیریت حوادث منطقه مسئولیت تاسیس آن‌ها را در چهار ساعت اول، دوره اول برعهده دارد. بنابراین، به دلیل کوتاه بودن این زمان، ما آن را در مدل خود در نظر نگرفتیم و فرض کردیم که زمان باز شدن برای آن‌ها معادل صفر است.

تأسیس مرکز خون در قائمشهر حدود 100 میلیون تومان هزینه داشته است. هدف تعیین تعداد و موقعیت تسهیلات و استراتژی تأمین و توزیع خون بین تسهیلات با توجه به هزینه‌ها و محدودیت‌ها است. افراد در مراکز خونی موقت و دائم خون اهدا می‌کنند. خون جمع‌آوری شده از این تسهیلات به مراکز خون منتقل می‌شود. در مراکز خون، واحدهای خونی فرآوری شده و خون ناسالم را دور می‌ریزند. و واحد‌هایی را برای انتقال، آماده می‌کنند. میزان واحدهای خونی قابل استفاده پس از فرآوری در مرکز خون،  0.8 در نظر گرفته شده است. این مقدار میانگین برخی از داده‌های واقعیی بیمارستان‌ها است. هزینه نگهداری و فرآوری برای هر واحد 500 تومان برآورد شده است. خون فرآوری شده از طریق وسایل نقلیه به مراکز مراقبت منتقل می‌شود که هزینه حمل‌و‌نقل در هر کیلیومتر 500 تومان و ظرفیت هر وسیله نقلیه 100 واحد خون است. در شرایط حادثه، در بین مصدومین، بسیاری از آن‌ها به خون احتیاج دارند. درصد افرادی که برای درمان نیاز به خون دارند، 0.8 است و پاسخ به حداقل مقدار تقاضا، 0.6 می‌باشد.

ما سه سناریو احتمالی را در مسئله خود به شرح زیر تعریف کردیم:

زلزله زیر 5 ریشتر هیچ آسیبی وارد نمی‌کند بنابراین به خون و برنامه‌ریزی نیازی ندارد و نمی‌توان آن را به عنوان سناریو در نظر گرفت.

سناریو اول: زلزله بین 5 تا 5/5 ریشتر تقریباً شدید است و جراحاتی نیز وجود دارد بنابراین به یک برنامه‌ریزی شبکه خونی نیاز دارد

سناریو دوم: زلزله بین 5.5 تا 6 ریشتر این یک زلزله شدید است و به یک برنامه‌ریزی مناسب نیاز دارد.

سناریو سوم: بین 6 تا 6.5 ریشتر یک زلزله با شدت زیاد است و دارای صدمات زیاد است که نیاز به برنامه‌ریزی بالقوه شبکه خونی دارد. 

نتایج

همانطور که در بخش های گذشته بیان شد ، این مسئله یک مسئله دو هدف است و هزینه ها و کمبودها را به حداقل می‌رساند که این دو هدف با یکدیگر تعارض دارند، بنابراین این دو هدف در دو زیرمسئله به طور جداگانه حل شدند. مقدار تابع هدف اول، به حداقل رساندن هزینه‌ها ، 1031243،000 و تابع هدف دوم، به حداقل رساندن کمبودها، 06/0 حاصل شد. با استفاده از مقدار هدف اول  (g1)مقدار هدف دوم (g3) وزن توابع هدف (وزن هدف اول 0.45 و وزن هدف دوم 0.55) مسئله را به مسئله تک هدفه تبدیل کردیم. پس از حل مسئله با روش برنامه‌ریزی آرمانی و ادغام دو مسئله، مقدار هدف اول به 2،219،394،000 و مقدار هدف دوم به 17/0 افزایش یافته است. همچنین مقدارتابع هدف برنامه‌ریزی آرمانی 1.59 محاسبه می شود. جدول 10 ، 11 و 12 بخش‌هایی از حل را از نظر تعداد و موقعیت تسهیلات سیار و دائمی، مراکز خون و میزان خون منتقل شده از تسهیلات به مرکز خون و بالعکس،  نشان می‌دهد.

براساس نتایج بدست آمده، باید علاوه بر موارد موجود در خیابان کارگر، تسهیلات خون دیگری تحت سناریوهای مختلف باز شود.

مشخص است ، به دلیل افزایش شدت حادثه تحت سناریوی سوم، در این سناریو تسهیلات سیار بیشتری باز می‌شود.

همچنین دو مرکز دائم و مراقبت، بیمارستانهای رازی و ولیعصر وجود دارد و  باید سه بیمارستان دیگر به نام‌های قائم، نیما و اسدالله‌پور در مکان‌های مشخص تأسیس شود.  براساس نتایج، علاوه بر مراکز خون موجود‌، باید مرکز جدیدی نیز در قائمشهر تأسیس شود.

در سناریوی سوم تقاضای زیاد و کمبود بیشتر وجود دارد و به دلیل هزینه‌های سنگین تعداد کمتری بیمارستان روباز افتتاح می‌شود.   همچنین، سعی شده در این سناریو از حداکثر ظرفیت تسهیلات استفاده شود، بنابراین سیستم مشتاق باز کردن تسهیلات بیشتر نخواهد بود.

کمبود کل سیستم 572 واحد خون است که در سناریوهای اول ، دوم و سوم به ترتیب 92 ، 100 و 380 است، در حالی که این میزان در مقابل مقیاس بزرگ تقاضا کاملاً رضایت بخش و قابل قبول است.

تجزیه و تحلیل میزان حساسیت

 آنالیز جریمه

برای انتخاب بهترین مقدار جریمه، مسئله با مقادیر مختلف جریمه حل شد. جدول 13، میزان هزینه و مجموع کمبودهای چهار دوره را در هر سه سناریو(IBB ) برای مقادیر مختلف جریمه نشان می‌دهد. بهترین مقدار جریمه آن است که تعادل بین هزینه و کمبود ایجاد می‌کند.  با افزایش مقدار جریمه، کمبود کاهش اما هزینه‌ها افزایش می‌یابد. در شرایط بحران، به حداقل رساندن کمبود از هزینه‌ها مهمتر است. بنابراین بهترین گزینه برای مقدار جریمه 1350000 است. همچنین، با افزایش مقدار جریمه از 1350000 به مقادیر بزرگتر، افزایش شدید هزینه‌ها ظاهر می‌شود در حالی که دیگر کمبود تغییر نمی‌کند. بنابراین، مقدار انتخاب شده بهترین است.

آنالیز وزن

با توجه به روش برنامه‌ریزی آرمانی، باید مقدار وزن را برای هر تابع هدف تعیین کنیم تا اهمیت هر تابع را مشخص شود.  در حالی که مجموع وزنها باید برابر 1 باشد. مسئله با وزن‌های مختلف حل شده است و نتایج در جدول 14 نشان داده شده است. بهترین وزن، وزنی است که با توجه به اهمیت توابع می‌تواند تعادل قابل قبولی بین ان‌ها ایجاد کند.  همانطور که در جدول مشخص است، با افزایش وزن تابع هدف اول، هزینه‌ها کاهش و کمبود افزایش می‌یابد. در حالی که با افزایش وزن تابع هدف دوم، میزان کمبود کاهش و هزینه‌ها افزایش می‌یابد. هدف اصلی پاسخگویی به تقاضای افراد آسیب‌دیده و به حداقل رساندن کمبود خون در شرایط حادثه است. از طرفی، محدودیت‌های بودجه وجود دارد. بنابراین، وزن بالاتر باید به تابع هدف دوم و وزن کمتر به تابع هدف اول داده شود.  آنچه از جدول زیر مشخص است بهترین وزن برای تابع هدف اول 45/0 و برای تابع هدف دوم 0.55 است.

تأثیر وجود یا عدم وجود برخی تسهیلات

از جمله امکاناتی که در نظر گرفته شده است تا تأسیس شود ، دو تسهیل وجود دارد که هزینه های بالایی برای تأسیس دارند.

الف) ایجاد تسهیلات دائمی نیما یوشیج با هزینه 800000،000 تومان

ب) تأسیس مرکز خون قائمشهر با هزینه 100000،000 تومان

علاوه بر این ، ایجاد این تسهیلات میزان کمبود خون و ظرفیت درمان را کاهش می دهد.  به منظور بررسی تأثیر وجود یا عدم وجود این تسهیلات در شبکه، تحلیلی در مورد میزان هزینه‌ها و کمبودها اجرا و مورد بحث قرار گرفت.  همانطور که در جدول 15 قابل مشاهده است،  احداث نکردن هر دو مرکز (دائم و مرکز خون) منجر به کاهش هزینه‌ها و افزایش کمبودها خواهد شد که این میزان کمبود قابل قبول نیست.  همچنین با احداث نکردن تسهیلات نیما و مرکز خون قائمشهر به صورت جداگانه، هزینه‌ها کاهش اما کمبودها افزایش می‌یابد. از آنجاکه در شرایط حادثه، تمرکز ما بر حداقل کردن کمبود است، باید هر دو این تسهیلات احداث شوند، گرچه باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود.

نتیجه‌گیری

در این مقاله شبکه زنجیره تامین خون در شرایط حادثه بررسی شده است. هدف تامین، فرآوری و توزیع خون به مقدارکافی و به موقع است. مشکل تعیین تعداد و موقعیت تسهیلات سیار و دائمی و تعیین بهترین استراتژی‌ها برای تامین و توزیع خون تحت سناریوهای مختلف پس از حادثه است. توابع هدف مدل، به حداقل رساندن هزینه‌ها و به حداقل رساندن کمبودها می‌باشد. برای حل مسئله از روش برنامه‌ریزی آرمانی و داده‌های واقعی استفاده شد. نتایج محاسباتی نشان داد که با هزینه‌ای حدود 2،219،394،000 تومان تسهیلات سیار و تسهیلات دائم در مکان های مشخص شده تحت سناریوهای مختلف احداث می‌شوند. مقالات موجود در این زمینه بیشتر در یک سطح تامین یا توزیع مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این مقاله، سه سطح تامین، فرآوری و توزیع در چهار دوره بعد از حادثه و در سه سناریو با شدت متفاوت، برای ارائه یک مدل مناسب در نظر گرفته شده‌اند.

بینش‌های مدیریتی این مطالعه

         ·            اطلاع رسانی به مردم در مورد تسهیلات سیار خون قبل از وقوع بحران: یکی از مسائل موجود در شرایط حادثه عدم دسترسی به رسانه‌ها و هشدارهای مدیریت حوادث است.  بنابراین، پیش‌بینی‌های ضروری قبل از حادثه باید به اطلاع مردم برسد.

         ·            افراد آسیب دیده مثل کودکان،سالمندان و بیماران و مناطق حادثه‌خیز مثل مدارس در اولویت هستند. 

         ·            اطلاع رسانی به مردم باعث تشویق مردم به اهدای خون می‌شود و همچنین از اهدای خون غیربهداشتی که دارای انواع بیماری‌ها هستند، جلوگیری می‌شوند. تا زمان کمتری برای فرآوری و جداسازی خون‌های سالم و ناسالم صرف ‌شود.

         ·            شاید میزان خون‌های اهدا شده برابر با حد انتظار نباشد. بنابراین، قبل از وقوع حادثه، باید برخی از تأمین‌کنندگان را به عنوان حامی در نظر گرفت.