هماهنگی در زنجیره تأمین-بخش سوم

هر ساختار زنجیره تأمین با تصمیمات مختلفی مواجه است که عمدتاً در دو سطح تصمیمات لجستیکی و تصمیمات وظیفه ای طبقه بندی می شود. این تصمیمات شامل موارد زیر می باشد:

• تصمیمات سطح لجستیکی:

1. موجودی
2. حمل و نقل
3. تسهیلات 

• تصمیمات سطح وظیفه ای:

1. قیمت گذاری
2. منبع یابی
3. اطلاعات

این تصمیمات در هر زنجیره تأمین به تناسب نوع سیاست گذاری ها، خدمت رسانی و تولید محصولات، به منظور پاسخگو و کارا بودن زنجیره بایستی به نحو مطلوبی اتخاذ گردند. این تصمیم گیری ها می توانند در غالب سوالاتی مطرح گردند که در ادامه برخی از آنها لیست گردیده اند و در شکل شماره یک نیز، به صورت شماتیک نمایش داده شده است.

• مواد اولیه از کدام یک از تأمین کنندگان تهیه و تأمین گردند؟
• موجودی کالاها به چه اندازه و در کدام مکان ها ذخیره و نگهداری گردند؟
• جهت حمل و نقل در هر یک از سطوح زنجیره از چه روش حمل و نقل استفاده گردد؟
• سطح خدمت رسانی به مشتریان به چه اندازه تعریف گردد؟
• زمان پاسخگویی چه موقع باشد؟
• کدام یک از تأمین کنندگان به کدام یک از مشتریان ارائه خدمت داشته باشند؟

شکل شماره یک: سطوح مختلف یک زنجیره تأمین به همراه ارتباطات آنها

همان طور که در شکل نیز نشان داده شده است، گرفتن تصمیمات بهینه، نیازمند وجود ارتباط هماهنگ بین موجودیت های زنجیره می باشد. لذا ضرورت استفاده از هماهنگی می تواند به صورت موارد زیر تعریف شود:

1. اعضای زنجیره اهداف متفاوت و اغلب ناسازگار با یکدیگر دارند.
2. اهداف متمایز و مستقل اعضای زنجیره معمولاً در راستای اهداف کل زنجیره تعریف نمی شود.
3. ایجاد انگیزش (طراحی قراردادها) به منظور همراستا کردن اهداف بهینه هر یک از اعضای زنجیره در جهت سود کل زنجیره ضرورت دارد.

اما چالش هایی که هماهنگی در زنجیره تأمین، با آن ها روبه رو است، شامل موارد زیر می باشد:

• چالش های انگیزشی
• چالش های فرآیند اطلاعات
• چالش های عملیاتی
• چالش های قیمت گذاری
• چالش های رفتاری

چالش های انگیزشی به این دلیل مطرح می شود که طرح های انگیزشی به عنوان مکانیزم هماهنگی در زنجیره بایستی به اندازه کافی برای هر یک از اعضای زنجیره جذاب بوده و اعضا را ترغیب به پذیرش تصمیمات هماهنگ در زنجیره سازد.

چالش های فرآیند اطلاعات از آنجا ناشی می شود که اغلب سازمان ها تمایلی به در اختیار گذاشتن اطلاعات واقعی سازمان خود با دیگر سازمان ها ندارند. در ادبیات، نوع اطلاعاتی که بین اعضای زنجیره در جریان است به دو نوع اطلاعات متقارن[1] و اطلاعات نامتقارن[2] تقسیم بندی شده است که اگر اطلاعات زنجیره به طور کامل بین اعضا به اشتراک گذاشته شود جریان اطلاعات در زنجیره متقارن خواهد بود و برعکس اگر اعضای زنجیره، بخشی و یا همه اطلاعات خود را به صورت محرمانه و خصوصی در نظر گرفته و با دیگر اعضا به اشتراک نگذارند جریان اطلاعات به صورت نامتقارن خواهد بود. از جمله مراجعی که نوع جریان اطلاعات ( متقارن/ نامتقارن) را در هماهنگی زنجیره تأمین مورد بررسی قرار داده اند می توان به موارد زیر اشاره داشت.

 Supply chain coordination with controllable lead time and asymmetric information

Coordination and information

 از جمله چالش های عملیاتی که هماهنگی در زنجیره را با مشکل مواجه می کند، می توان به ایجاد سفارش گذاری در انباشته های بزرگ، زمان های تدارک طولانی جهت بازپرسازی ها، کمبود و ظرفیت محدود در زنجیره اشاره داشت.

یک زنجیره هنگامی با چالش های قیمت گذاری رو به رو می شود که سیاست های در نظر گرفته شده برای یک محصول زنجیره، منجر به تغییر سفارش گذاری ها در زنجیره گردد. مشکلات سیاست های قیمت گذاری ناشی از این است که تصمیم گیری در خصوص میزان سفارش وابسته به اندازه انباشته بوده و نیز به دلیل نوسانات قیمت می باشد.

چالش های رفتاری در زنجیره تأمین، ناشی از مشکلات یادگیری در درون سازمان هاست. چالش های یادگیری می تواند ناشی از موارد زیر باشند:

هر سطح  زنجیره، اقدامات محلی همان سطح را در نظر گرفته و قادر به بررسی اثر این اقدامات بر سطوح دیگر نیست.

سطوح مختلف زنجیره به جای اینکه سعی نمایند مشکلات ریشه ای را در زنجیره شناسایی کنند تنها به اقدامات محلی  در زنجیره عکس العمل نشان می دهند.

نبود اعتماد و اطمینان بین اعضای زنجیره که منجر به فرصت طلبی هر یک از آن ها در بهره بردن از سود زنجیره به نفع خود می گردد.

هر یک از اعضای زنجیره، دیگری را درخصوص نوسانات و تغییرات موجود در زنجیره سرزنش می کنند.

به منظور روشن تر شدن موارد فوق، در بخش بعدی، سعی خواهیم نمود با ارائه مطالعه موردی ساده ای موضوع هماهنگی را تشریح کنیم.

لازم به ذکر است خوانندگان محترم، به منظور دسترسی آسان‌تر به این سلسله مطالب، می‌توانند به بخش هماهنگی در زنجیره تأمین در وبلاگ مراجعه نمایند.

---

[1] Symmetric information

[2] Asymmetric information