هماهنگی زنجیره تامین با استفاده از قرارداد ها

بهبود مسئولیت اجتماعی شرکت ها در زنجیره تامین با استفاده از طراحی یک قرارداد جدید

از تلفیق رویکرد مسئولیت اجتماعی و قراداد تسهیم درآمد

مقدمه : با توجه به اثرات اجتماعی و زیست محیطی فعالیت های صنعتی در زنجیره های تأمین، مسئولیت اجتماعی شرکت ها (CSR)، برای بسیاری از شرکت های بین المللی به یک چالش تبدیل شده است. با توجه به توسعه تکنولوژی صنعتی، شرکت ها  درصدد تسریع افزایش سودآوری خود هستند،که این امر می تواند تاثیرات شدیدی بر محیط زیست و جامعه تحمیل کند. مصرف کنندگان و سهامداران انتظار دارند شرکت ها در فعالیت های کسب و کار خود رویکرد پاسخگویی داشته باشند. بنابراین، پایداری به یک مسئله مهم برای مدیران و پژوهشگران تبدیل شده است. مطابق گزارش انجمن بین المللی محیط زیست و توسعه در سال 1987میلادی، پایداری را می توان به عنوان "توسعه مطابق با نیازهای فعلی بدون به خطر انداختن توانایی نسل های آینده در برآورده سازی نیازهای خود" تعریف کرد. با این حال، اجرا و پیاده سازی این مسئله برای شرکت ها آسان نبوده و تنها راه آن که معمولا سطح عملیاتی می باشد توجه همزمان به سه موضوع اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. اگرچه شرکت ها مسئولیت های  اجتماعی ، مشابه دارند اما درخصوص پایداری شرکت ها، مفهوم متفاوتی وجود دارد که این موضوع اخیراً مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.  شرکت های زیادی داوطلبانه تصمیم می گیرند که رویکردی پاسخگو تر اتخاذ کنند تا اعتبار خویش را افزایش دهند. مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت ها اغلب به عنوان مترادف با پایداری شرکت ها به کار می رود. این مقاله، از هر دو مفهوم "پایداری شرکت ها" و " مسئولیت اجتماعی شرکت ها"  به عنوان مفاهیم مشابه استفاده کرده است. شرکت­ ها اغلب نمی دانند که چگونه موضوع  مسئولیت اجتماعی را در استراتژی های خود بگنجانند. پورتر و کرامر (2006) اشاره کردند که رویکردهای غالب در مسئولیت اجتماعی کاملا از فضای کسب و کار جدا شده است که این امر مانع دستیابی شرکت ها به مهم ترین فرصت ها جامعه می گردد. عملکرد مسئولیت اجتماعی تامین کنندگان می تواند در ذهنیت شرکت، اعتبار ، هزینه، و میزان فروش شرکت پایین دست اثرگذار باشد. این مقاله به طراحی یک قرارداد جدید تسهیم درآمد با استفاده از مسئولیت اجتماعی شرکت ها (RS-CSR) به منظور هماهنگی زنجیره تامین، پرداخته است. هدف از طراحی قرارداد RS-CSR شامل موارد: (1) بهبود عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت ها ، (2) بهبود سود کل زنجیره تامین، و (3) تضمین سود هر یک از اعضای زنجیره  از قرارداد  طراحی شده .RS-CSR

نوآوری: این مقاله  به ارائه مدل هماهنگ در یک زنجیره تامین دوسطحی با استفاده از طراحی یک قرارداد جدید که تلفیق رویکرد مسئولیت اجتماعی شرکت ها و قراداد تسهیم درآمد می باشد پرداخته است.

 

•  قرارداد RS-CSR مستلزم آن است که تولید کننده در مسئولیت اجتماعی سرمایه گذاری  داشته و قیمت عمده فروشی را کاهش دهد.
• پس از فروش محصولات توسط خرده فروش، او بخشی از درآمد خود را به تولید کننده برخواهد گرداند.
• به منظور تعیین میزان سرمایه گذاری بهینه در مسئولیت اجتماعی، قیمت عمده فروشی و درصد درآمد قابل تسهیم با هدف دستیابی به هماهنگی کانال یک مدل ریاضی فرموله شده است. 

اهداف مقاله: 

• به حداکثر رساندن سود
•  به حداکثر رساندن عملکرد مسئولیت اجتماعی

با وجود سخت بودن تعیین متغیرهای فرهنگی و اجتماعی به دلیل عملکرد CSR و تابع هدف ، این توابع ساده سازی شده تا بتوان این توابع و پارامترها را تعیین کرد.

تشریح مدل:

• یک زنجیره تامین متشکل از یک تولید کننده و یک خرده فروش بررسی شده است.
• زنجیره مورد بررسی به تأمین محصولات فصلی و یا فاسد شدنی برای مشتریان می پردازد.
• در طول یک فصل فروش، تقاضای یک نوع کالا که احتمالی بوده و از توزیع نرمال پیروی می کند تأمین می شود.
• ساختار زنجیره تامین، غیر متمرکز است به نحوی که هر یک از اعضا تصمیمات خود را بر مبنای بهینه سازی اهداف خود اتخاذ می کند.
• خرده فروش محصولات را با قیمت ثابت P که توسط بازار تعیین می شود، به فروش می رساند. هزینه های واحد حاشیه ای برای تولید کننده و خرده فروش وجود دارد.
• سرمایه گذاری خاص به منظور بهبود عملکرد مسئولیت اجتماعی در زنجیره تامین، در نظر گرفته شده است.
• هزینه مسئولیت اجتماعی تنها توسط تولید کننده متحمل می شود.
• هزینه واحد سرمایه گذاری در مسئولیت اجتماعی به عنوان x نشان داده می شود.
• سطح عملکرد مسئولیت اجتماعی ، Y توسط یک تابع عملکرد مشخص می شود.
• فرض شده است که  است.
• تقاضای بازار D از یک توزیع نرمال پیروی می کند،که در آن جمله اول میانگین توزیع است درحالتی که هیچگونه فعالیت CSR اتخاذ نشده است. a پارامتری مثبت است که  نشانگر حداکثر افزایش میانگین با توجه به عملکرد مسئولیت اجتماعی است.

زنجیره تامین متمرکز:

در این زنجیره، تولید کننده و خرده فروش به عنوان یک شرکت واحد عمل می کنند، که تصمیم گیرنده مرکزی مقادیر بهینه q و x را برای دستیابی به اهداف زنجیره تامین تعیین می کند. در ادامه، دو هدف مختلف زنجیره تامین مورد بررسی قرار می گیرد:

• حداکثر سازی سود زنجیره تامین : برای به حداکثر رساندن سود کل زنجیره تامین تابع سود به صورت معادله (1) نوشته می شود:

 

بعد از جایگذاری مقدار متوسط فروش، معادله (1) به صورت زیر در می آید :

 

   برای بدست آوردن مقدار بهینه q باید از تابع سود نسبت به آن مشتق گرفته شود :

   با در نظر گرفتن مقدار بهینه x به عنوان پارامتر، مساله تبدیل به یک مساله روزنامه فروش با پارامتر های هزینه مازاد و کمبود می شود. بنابراین مقدار بهینه ی  با توجه به رابطه 3 به صورت معادله های (5) و (6)  بدست می آید :

 

 

در صورتی که هیچگونه فعالیت CSR در نظر گرفته نشده باشد، مساله  مطابق معادله های (7) و (8) ساده می شود :

 

 

• حداکثر سازی عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت : در برخی از شرکت ها و زنجیره های تامین، ممکن است هدف به حداکثر رساندن سود نباشد. به نحوی که شرکت ها تمایل دارند عملکرد مسئولیت اجتماعی خود را تا آنجا که ممکن است افزایش دهند به شرطی که پایه سود مورد نیاز آنها تضمین گردد. بنابراین مساله به صورت معادله های (9) و (10) و (11) فرموله می شود :

 

سمت چپ معادله (10) سود رنجیره تامین است. معادله (10) تضمین می کند که سود زنجیره بالاتر از سود پایه مورد نیاز می باشد. سود پایه که معمولا با معادله (7) تعیین می شود، نشان دهنده این است که فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکت، نمی تواند سود اصلی زنجیره تامین را کاهش دهد.

شرایط مرتبه اول مساله به صورت معادله های (12) تا (16) به دست می آیند :

که در آن u1، u2، u3 u ضرایب لاگرانژ هستند.

مسئله زنجیره تامین غیر متمرکز بدون قراداد تسهیم درآمد و سرمایه گذاری در مسئولیت اجتماعی :

مساله زنجیره تامین غیر متمرکز بدون در نظر گرفتن قراداد تسهیم درآمد و سرمایه گذاری در مسئولیت اجتماعی جهت دستیابی به حداقل سود مورد نیاز برای هر عضو زنجیره  بررسی شده است.

• تولید کننده محصولات را با قیمت p به خرده فروش می فروشد.
• پارامتر q مقدار سفارش خرده فروش برای به حداکثر رساندن سود خود است،
• خرده فروش یک مدل روزنامه فروش برای تعیین q بکار می گیرد

متوسط سود تولید کننده و خرده فروش به ترتیب در معادلات (17) و (18) محاسبه شده است:

 

این توابع سود به عنوان حداقل سود مورد نیاز اعضای زنجیره تامین هنگام اتخاذ  قرارداد RS-CSR درنظر گرفته شده است. متوسط سود کل زنجیره به صورت رابطه (19) می باشد :

  

که مقدار سفارش بهینه با توجه به پارامتر های مدل روزنامه فروش به صورت معدله (20) بدست می آید :

 

قرارداد  تسهیم درآمد با  تلفیق مسئولیت اجتماعی :(RS-CSR)

عملکرد قرارداد تسهیم درآمد با تلفیق مسئولیت اجتماعی در شکل 1 نشان داده شده است :

 

شکل 1.قرارداد تسهیم درآمد با تلفیق مسئولیت اجتماعی

نخست، باید قرارداد تسهیم درآمد با تلفیق مسئولیت اجتماعی مذاکره توسط هر دو تولید کننده و خرده فروش پذیرفته شود. سپس، خرده فروش مقدار سفارش q را قبل از شروع فروش فصلی به منظور بیشینه سازی سود مورد انتظار خود تعیین کند. متوسط سود تولید کننده و خرده فروش به ترتیب به صورت معادلات (21) و (22) محاسبه می شوند :

 

مقدار سفارش q را می توان با استفاده از مدل روزنامه فروش به دست آورد:

 

ابتدا متغیر ها محاسبه شده و مقدار سفارش تحت این قرارداد بدست می آید.

مثال عددی و تجزیه و تحلیل حساسیت :

به منظور ارزیابی کاربرد قرارداد سهیم درآمد با تلفیق مسئولیت اجتماعی، چندین مثال عددی با استفاده از نرم افزار LINGO 10 و مایکروسافت آفیس اکسل 2010 انجام شده است.

در ابتدا، با استفاده از نرم افزار LINGO 10 مساله ی زنجیره تامین متمرکز که در معادله (2) بدست آمده، حل شده و سپس، مقدار بهینه سطح عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت ارزیابی شده است. در ادامه زنجیره تامین غیر متمرکز برای تعیین حداقل سود مورد انتظار زنجیره تامین ارزیابی می شود و در نهایت مقدار سود زنجیره تامین تحت قرارداد استفاده شده و سطح عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت با استفاده از نرم افزار محاسبه شده است.

شکل 2 و جدول 1 نتایج را برای زنجیره تامین متمرکز نشان می دهند.

 

جدول 1. نتایج حداکثرسازی عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت ها مدل

 

شکل 2. . نتایج حداکثرسازی عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت ها مدل

با توجه به نتایج نشان داده شده در جدول1 و اشکال 2، می توان فهمید که با افزایش مقدار سود پایه ، سطح عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت ها و هزینه واحد مسئولیت اجتماعی شرکت نیز افزایش پیدا کرده است. همچنین حداکثر سود زنجیره تامین را با سرمایه گذاری در زمینه مسئولیت اجتماعی شرکت، می توان افزایش داد.

 

جدول 2. متوسط های سود

با توجه به جدول 2، نتایج نشان می دهند که سود زنجیره تامین در حالت غیر متمرکز از دو حالت زنجیره تامین متمرکز و زنجیره تامین متمرکز بدون هماهنگی کمتر است.

 

شکل3. متوسط سودهای حداکثرسازی سود قرارداد RS-CSR

نتایج تست های صورت گرفته در شکل 3 نشان می دهد که، افزایش سود زنجیره تامین بستگی به شاخص تعیین کننده درصد تسهیم درآمد دارد. اگر شاخص تعیین کننده درصد تسهیم درآمد در کران پایین خود قرار گیرد، سود مورد انتظار خرده فروش همان مقداری خواهد بود که قبل از قرارداد وجود داشته است و تمامی افزایش سود حاصل از قرارداد به تولید کننده خواهد رسید و به همین ترتیب اگر شاخص تعیین کننده درصد تسهیم درآمد، در کران بالا قرار گیرد، آنگاه مقدار سود تولید کننده، مشابه مقدار قبل از قرارداد خواهد بود و تمامی افزایش سود حاصل از قرارداد به خرده فروش می رسد. هر مقداری خارج از بازه ای که برای شاخص تعیین کننده درصد تسهیم درآمد در نظر گرفته شده است، قابل قبول نبوده، زیرا یکی از اعضای زنجیره تامین سود بسیار پایین دریافت خواهد کرد.

به طور کلی می توان گفت، نحوه سرمایه گذاری در مسئولیت اجتماعی شرکت، می تواند تقاضای مشتری را تحت تاثیر قرار دهد. نتایج تحلیل حساسیت نشان می دهد که قرارداد RS-CSR ، در صورت مناسب بودن پارامتر ها، می تواند به اهداف زیر به طور همزمان دست یابد.

• بهبود عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت
•  بهبود کل سود زنجیره تامین
•  بهره مندی تمامی اعضای زنجیره تامین از قرارداد

نتیجه گیری :

• قرارداد پیشنهادی  RS-CSR نه تنها توانست عملکرد در مسئولیت اجتماعی شرکت را بهبود دهد بلکه سود  هر دو عضو مستقل زنجیره و کل زنجیره تامین را نیز افزایش داد.
• این قرارداد باعث نتایج برد – برد در زنجیره تامین شد و  همچنین قرارداد پیشنهادی از انعطاف پذیری بالایی برخوردار بوده به نحوی که می توان با تغییر نسبت تسهیم  درآمد شرایط جدیدی در زنجیره تامین ایجاد کند.
• از نظر مسئولیت اجتماعی ، قرارداد RS-CSR می تواند سطوح مختلف عملکرد در مسئولیت اجتماعی شرکت را نتیجه دهد با در نظر گرفتن  موضوع فرهنگ سازمانی زنجیره تامین و اینکه چه انتظاری از سود خود و عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت در زنجیره تامین دارند.