بررسی مقالات حوزه پایداری زنجیره تامین با درنظر گرفتن مکانیزم مدت اعتبار- بررسی مقاله سوم

عنوان:

هماهنگی و تامین مالی با مدت اعتبار برای زنجیره تامین وابسته به انتشار کربن.

چکیده:

در این مقاله اثرگذاری تصمیمات مالی و عملیاتی در زنجیره تامین وابسته به کربن، با خرده­‌فروشی که با دریافت مدت اعتبار از تولید‌کننده در کسب‌­و­کارش سرمایه‌­گذاری می­‌کند، تحت مکانیزم تجارت کربن، بررسی شده است. مقدار سفارش بهینه در ساختار متمرکز به سقف انتشار کربن ارتباطی ندارد. درحالی‌که در ساختار غیرمتمرکز خرده‌فروش محصولات بیشتری را با سرمایه در گردش کمتر و سقف کربن کمتر می­‌خرد. تولیدکننده ترجیح می­دهد برای بدست آوردن سود بیشتر با خرده‌­فروش با درآمد متوسط همکاری کند. به‌علاوه، قراردادهای عمومی از جمله قرارداد تخفیف، قرارداد تسهیم درآمد و قرارداد بازخرید می­‌توانند زنجیره تامین وابسته به کربن را با خرده‌فروش کم سرمایه هماهنگ سازند. در هماهنگی با استفاده از قرارداد تسهیم درآمد، خرده‌فروش با سرمایه محدود می‌­تواند سود بیشتری از خرده‌­فروشِ سرمایه‌­دار بدست آورد. در این مقاله سناریوی زیان‌­گریز (loss aversion) بودن خرده‌فروش بررسی شده است و مشخص شده است که خرده­‌فروش محصولات کمتر سفارش می­‌دهد. تحت قرارداد تسهیم درآمد درجه زیان‌­گریزی بالا با نسبت تسهیم سود کمتر همراه خواهد شد که بیان می­‌دارد تولیدکننده می­تواند با همکاری خرده‌­فروشِ زیان‌­گریز سود بیشتری کسب کند. 

 مقدمه:  

قانون تجارت کربن اثربخش‌­ترین مکانیزم در کاهش انتشار کربن است که بطور گسترده‌­ای توسط دولت‌ها اجرایی شده است. تحت این مکانیزم، سهم اولیه مجاز انتشار کربن در بازار برای شرکت­‌ها رایگان است و آنها مجازند مجوزهای انتشار کربن را در بازار تجارت کربن خرید و فروش کنند. علاوه بر قوانین دولت برای کنترل انتشار کربن، آگاهی مشتریان از تغییرات آب و هوایی مشوق دیگری در فعالیت­‌های دوستدار محیط ­زیست محسوب می‌­شود.

محدویت سرمایه چالش بزرگی است که شرکت­‌ها با آن مواجه­‌اند، به‌­خصوص استارت­آپ‌­ها و شرکت‌­های کوچک و متوسط. تامین بودجه از موسسات مالی فشار محدودیت سرمایه را کاهش و سود شرکت را افزایش می‌­دهد. با این وجود، ریسک­ مالی برای شرکت­‌ها ایجاد می‌­کند. بنابراین درنظر گرفتن سرمایه در تصمیمات عملیاتی شرکت‌­ها مهم است. منابع مالی یک زنجیره تامین، بعنوان عامل یکپارچه کننده جریان لجستیک تلقی می­‌شود و مدت اعتبار در دنیای تجارت یکی از منابع اصلی تامین مالی کوتاه مدت است.

در اقتصاد کاهش کربن، شرکت­ها با سرمایه محدود با مکانیزم تجارت کربن تنظیم می­‌شوند. سوالاتی که در این سناریو (اقتصاد کاهش کربن با سرمایه محدود) مطرح می­‌شود عبارتند از: استراتژی عملیاتی بهینه شرکت­‌ها و استراتژی بهینه مالی شرکت­‌ها چه باید باشد؟ تجارت کربن چطور استراتژی بهینه هر عضو را تحت تاثیر قرار می­‌دهد؟ آیا قراردادی که با ارائه چند قرارداد ساده در زنجیره تامین وابسته به کربن هماهنگی بوجود می­‌آورد، وجود دارد؟ اگر خرده­‌فروش زیان­‌گریز باشد استراتژی­‌های بهینه اعضا چه تغییری خواهد کرد؟

این مطالعه برای پاسخ به این سوالات، مدلی شامل یک تولیدکننده و یک خرد‌ه‌­فروش تحت سرمایه محدود با تقاضای غیرقطعی و قیمت خرده‌­فروشی برو‌ن‌­زا را درنظر می­گیرد. در ابتدا ساختار متمرکز بررسی شده است، سپس تصمیمات مالی و عملیاتی در ساختار غیرمتمرکز بررسی شده است. در نهایت با استفاده از یک قرارداد عمومی به هماهنگ‌­سازی زنجیره تامین مورد بررسی پرداخته شده است. سپس مدل خرده­‌فروش زیان­‌گریز توسعه داده شده است. نتایج این مقاله، با درنظر گرفتن توان مالی خرده‌­فروش، متفاوت است.

مرور ادبیات، شکاف تحقیقاتی و نوآوری­‌ها:

تاکنون مکانیزم تجارت کربن با دیگر مکانیز‌‌م‌­های کنترل کربن مقایسه شده است و برتری و اثربخشی آن در کنترل کربن نشان داده شده است. همچنین مسائل تصمیم­گیری تجارت کربن در سیستم چند محصولی و همچنین اثر مکانیزم تجارت کربن بر تولید و مدیریت موجوی بررسی شده است که در آنها اعمال مکانیزم توسط دولت‌­ها بدون درنظر گرفتن اثر آگاهی زیست­‌محیطی مشتریان بوده است. همچنین اکثر مطالعات موجود اعمال قانون کنترل کربن را فقط برای یک عضو درنظر گرفته‌­اند. این مطالعه بر تصمیم مدت اعتبار و تصمیم عملیاتی تحت مکانیزم تجارت کربن در یک زنجیره تامین وابسته به انتشار کربن تمرکز دارد علاوه بر اینکه هم خرده‌­فروش و هم تولیدکننده باید از سیاست انتشار کربن پیروی کنند.

تمرکز ادبیات در زمینه مدت اعتبار به دو شکل بوده است: اثر مدت اعتبار بر استراتژی‌­های بهینه شرکت­‌ها و اهمیت مدت اعتبار در کاهش ریسک مالی و بهبود عملکرد زنجیره تامین. بطور عمده مدت اعتبار را بعنوان ابزاری برای بهبود علمکرد عملیاتی بکار برده‌­اند و پایداری تحت مدت اعتبار و مدیریت موجودی و اثرات پارامترهای انتشار کربن را بر مدت اعتبار خرده‌­فروش و استراتژی‌­های بازپرسازی بررسی نموده­‌اند.  این مقاله بر مدت اعتبار پیشنهادی تولیدکننده به خرده­‌فروش تمرکز داشته و استراتژی­‌های عملیاتی را تحت مکانیزم تجارت کربن بررسی کرده است.

در زمینه قراردادها مقالات اکثرا بر رفتار مشتریان در هماهنگی تمرکز داشته‌­اند. در ادبیات هماهنگی اثر محدودیت سرمایه در زنجیره تامین نیز بررسی شده است. بسیاری از مقالات اثربخشی قراردادهای مختلف را باهم مقایسه نموده‌­اند و اکثرا بر قراردادهایی که عملکرد زنجیره­ تامین غیرمتمرکز را با محدودیت سرمایه اعضا بهبود می­‌دهند تمرکز داشته‌­اند. در حالیکه این مقاله قراردادی عمومی برای هماهنگی زنجیره تامین وابسته به کربن تحت تامین مالی از مدت اعتبار طراحی کرده است.

تعریف مسئله:

این مقاله زنجیره تامین شامل یک خرده‌­فروش با سرمایه محدود و یک تولید‌کننده را درنظر گرفته است که هدف هر دو بیشینه‌­سازی سودشان است و هر دو ملزم به رعایت قانون تجارت کربن هستند. خرده‌­فروش با سرمایه محدود، محصولات را از تولیدکننده می­‌خرد و آنها را به مصرف‌­کنندگان با تقاضای غیرقطعی می­‌فروشد. تحت مدت اعتبار، تولیدکننده به خرده‌فروش اجازه می‌­دهد تا پرداختش را در انتهای فصل انجام دهد. این مقاله ابتدا یک مدل را در قالب مفروضات زیر به‌­عنوان مدل پایه بررسی کرده است سپس آن را با مفروضات دیگری بسط و توسعه داده است. در مدل پایه هر دو عضو منطقی­‌اند و در مدل توسعه داده شده خرده‌­فروش، زیان‌گریز فرض شده است.

اگر سرمایه در گردش خرده‌­فروش B باشد، و برای تامین تقاضایش q واحد به تولیدکننده سفارش بدهد، اندازه وام او تحت مدت اعتبار برابر خواهد شد با:

تولیدکننده به خرده­‌فروش قراردادی عمومی پیشنهاد می‌­دهد که در آن w قیمت عمده­‌فروشی و T مقدار پولی است که تولیدکننده بعد از مشخص شدن تقاضا به خرده­فروش انتقال می­‌دهد. انتقال پول بین اعضا با اهداف مختلفی (مثل کاهش مالیات، سودآوری و ...) صورت می‌­گیرد. در اینجا انتقال پرداخت بعنوان پشتیبانی مالی صورت می­‌پذیرد. پارامتر قرارداد از مقدار سفارش مستقل است. Tبه شکل زیر تعریف می­‌شود:

که t نمایانگر پرداخت انتقالی به ازای هر واحد محصول و a مقداری ثابت است. زیرمجموعه­‌های N، NT و T به­‌ترتیب نشان­‌دهنده عدم قرض، عدم دسترسی به مدت اعتبار و تامین مالی از طریق مدت اعتبار هستند. F(D) و f(D) تابع توزیع تجمعی و تابع چگالی احتمال تقاضا هستند. ارزش اسقاط اقلام به فروش نرسیده درنظر گرفته نشده است. تحت قانون تجارت کربن اعضا تعداد مشخصی از مجوز­های انتشار کربن در طی افق برنامه‌­ریزی خود از دولت دریافت می‌­کنند، اگر انتشار کربن‌شان بیشتر یا کمتر از سقف کربن شرکت­‌ها بود، شرکت­‌ها می­‌توانند مجوزهای انتشار کربن خود را در بازار کربن با قیمت (e) بخرند یا بفروشند، توالی رخدادها به‌­شکل زیر است:

در تصمیم­‌گیری متمرکز فرض شده است که زنجیره برای خرید و فروش مجوزهای کربن در بازار کربن در صورت نیاز بودجه کافی در اختیار دارد. در این مطالعه، تصمیمات متمرکز به‌­عنوان معیاری برای طراحی قرارداد هماهنگی و مقایسه تحت شرایط مختلف قرار گرفته است. تابع سود کل زنجیره شامل درآمد فروش محصولات و درآمد فروش مجوزهای انتشار کربن است. هنگامی که خرده­­‌فروش به هیچ منبع مالی دسترسی ندارد تمایل دارد تا از شرکت‌­های دیگر با مدت اعتبار پول قرض بگیرد به این شکل که اول تولیدکننده با قیمت w سودش را بیشینه می­‌کند، سپس خرده­‌فروش درباره مقدار سفارش، q، تصمیم می­‌گیرد. هنگام خرید خرده‌­فروش سرمایه در  گردش داخلی­‌اش (B<wq) را در آغاز فصل فروش به تولیدکننده پرداخت می­کند و در انتهای فصل مابقی پرداخت را (wq-B) انجام می­‌دهد. اگر درآمد او برای این پرداخت کافی نباشد با ورشکستگی مواجه می­‌شود و مابقی درآمدش را به تولیدکننده واگذار خواهد کرد. در تصمیم­‌گیری متمرکز، قیمت خرده‌­فروشی افزایش و هزینه تولید هر واحد محصول کاهش می‌­یابد. افزایش قیمت کربن خروجی(محصولات تولید شده) تولیدکننده را کاهش می‌­دهد.

یک قرارداد برای هماهنگی یک زنجیره تامین که تولیدکننده به خرده‌فروش با سرمایه محدود مدت اعتبار پیشنهاد می‌­دهد طراحی شده است که اگر هماهنگی صورت بگیرد قیمت عمده­فروشی به مقدار مشخصی خواهد رسید. در مدل هماهنگ، قیمت عمد‌ه‌­فروشی، در آستانه ورشکستگی و انتشار زیاد کربن تولیدکننده، افزایش می­یابد، اما با افزایش انتشارِ کربنِ خرده‌فروش، کاهش می­‌یابد.

توسعه مدل

در این بخش ابتدا اثرِ سقف انتشار کربنِ خرده­‌فروش مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش گذشته عنوان شد مقدار سفارش بهینه از سقف انتشار کربن مستقل است اما قیمت عمده­‌فروشی در سقف انتشار کربن پس از هماهنگی کاهش می­‌یابد. بنابراین می­‌توان گفت با قیمت عمده­‌فروشی و مدت اعتبار مشخص، سود خرده‌­فروش با افزایش سقف انتشار کربنش افزایش می‌­یابد. اگر مقدار سقف کربن خرده­‌فروش را هنگامی که دامنه ورشکستگی به صفر برسد، نقطه برش (cutoff point) تعریف کنیم، سود تولید‌کننده نیز پیش از اینکه سقف کربن خرده‌فروش به این نقطه برسد، کاهش می‌­یابد و بعد از آن افزایشی می­‌گردد. سود کل زنجیره تامین با افزایش سقف کربن خرده‌­فروش افزایش می‌­یابد.

مقدار سفارش بهینه، در هر دو ساختار متمرکز و غیرمتمرکز مستقل از سقف انتشار کربن تولید‌کننده است. بنابراین قرارداد و سود خرده‌فروش از سقف کربن تولید‌کننده مستقل است. اما سود کل زنجیره تامین و سود تولید‌کننده با افزایش سقف کربن تولید‌کننده افزایش خواهد یافت.

اگر سقف کربن هر دو عضو زیاد/کم شود، سود خرده‌فروش زیاد/کم می‌­شود. اما روند تغییرات سود تولیدکننده قبل از رسیدن به نقطه برش غیرقطعی است. بعد از این که سقف انتشار خرده‌فروش به نقطه برش برسد سود تولید‌کننده افزایش می‌یابد.

اگر سقف انتشار خرده‌­فروش کاهش یابد سقف انتشار تولید‌کننده افزایش خواهد یافت و سود خرده‌فروش افت می کند اما روند تغییرات سود تولیدکننده برعکس خواهد بود. روند تغییرات سود کل زنجیره تامین وابسته است به اینکه کدام بازه تغییرات بزرگتر است.

سپس با فرض زیان‌­گریز بودن خرده­‌فروش،اگر خرده‌فروش زیان‌گریز باشد درجه زیان‌گریزی را با ضریبی بزرگتر از یک تعریف کرده که در شرایط تساوی خرده‌فروش نسبت به زیان خنثی خواهد بود. هنگامی که خرده‌فروش زیان‌گریز باشد مقدار سفارش کمتر از مقدار آن در تصمیم غیرمتمرکز است. در اصل، مقدار سفارش با نگرش خرده‌­فروش به زیان و ریسک تغییر خواهد کرد. در این حالت قیمت عمده‌فروشی برای خرده‌فروش زیان‌گریز هنگامی­‌که دیگر پارامترها ثابت باشند کمتر است زیرا مقدار بهینه سفارش خرده‌فروش زیان‌گریز کاهش یافته است بنابراین تولید‌کننده مجبور است قیمت عمده‌فروشی پایین‌تری به خرده‌­فروش پیشنهاد دهد تا محصول بیشتری (برای رسیدن به مقدار بهینه سفارش در سیستم متمرکز) سفارش دهد. اگر خرده‌فروش توجه کمتری به زیان­‌گریزی داشته باشد تولید‌کننده می‌تواند قیمت عمده‌فروشی را افزایش دهد در مقابل اگر خرده‌فروش زیان گریز باشد قیمت عمده‌فروشی باید کمتر شود.

اگر هماهنگی از طریق قرارداد تسهیم درآمد انجام شود وقتی ضریب زیان‌گریزی کمتر از ۲ است ضریب تسهیم درآمد بیشتر از سهم سود خرده‌فروش در زنجیره تامین نیست. اگر برابر ۲ باشد ضریب تسهیم درآمد برابر با سهم سود خرده‌فروش است و اگر بیشتر از 2 باشد ضریب تسهیم درآمد خرده‌فروش کمتر از سهم خرده‌­فروش نیست. برای خرده‌­فروش زیان­گریز، رابطه بین ضریب تسهیم درآمد و تسهیم سود غیرقطعی است و بستگی به زیان­‌گریزی خرده‌­فروش دارد. وقتی درجه زیان‌­گریزی بالا باشد حاشیه هزینه خرده‌­فروش کم است. در مدل هماهنگ حاشیه هزینه با حاشیه درآمد برابر است.

هنگامی که خرده‌­فروش زیان­گریز باشد، مکانیزم و نتایج هماهنگی متفاوت خواهد بود. در عمل، تصمیم‌­گیرندگان باید بطور کامل ویژگی­‌های شریک خود را لحاظ کنند تا به شرایط برد-برد رسیده و توسعه اقتصاد کم‌­کربن را گسترش دهند.

تحلیل حساسیت و نتیجه‌­گیری:

·         برخلاف انتظار، مقدار سفارش در ساختار متمرکز، از سقف کربن مستقل است (ادبیات پیشین نشان داد‌ه‌­­اند که افزایش مقدار سفارش در سقف کربن رخ می­دهد.)

·         مقدار بهینه سفارش در ساختار غیرمتمرکز در سرمایه در گردش داخلی خرده‌فروش، قیمت عمده‌فروشی و قیمت کربن کاهش می‌یابد و سقف اولیه کربن خرده‌فروش همیشه بزرگتر از مدل روزنامه فروش سنتی است. برای خرده­‌فروش با سرمایه محدود که تعهد مالی کمتری را می­‌تواند متقبل شود، مقدار بهینه سفارش در سرمایه درگردش اولیه‌­اش کاهش می­‌یابد. درآمد کربن نیز مانند سرمایه در گردش داخلی خرده‌­فروش عمل می‌­کند، بنابرین مقدار بهینه سفارش در قیمت کربن و سقف کربن در ساختار غیرمتمرکز کاهش می‌یابد.

·         سود تولید‌کننده یا یکنواخت است یا تابع یکنواختی از قیمت عمده­‌فروشی در محدوده معینی است. قیمت عمده‌فروشی بهینه شدیدا وابسته به کشش تقاضای تولید‌کننده به قیمت عمده‌­فروشی است.

·         برخلاف شهود، نتایج نشان داد که وقتی در ساختار غیرمتمرکز تولیدکننده به خرده‌­فروش مدت اعتبار پیشنهاد می‌­دهد، مقدار سفارش در سرمایه در گردش خرد‌ه‌­فروش کاهش می‌­یابد و حتی در مدل سنتی روزنامه­‌فروش بزرگ­تر است. این بدین معنی است که مدت اعتبار برای زنجیره تامین ارزش افزوده ایجاد می‌کند.

·         وقتی زنجیره تامین وابسته به انتشار کربن هماهنگ عمل می­کند، اگر قیمت کربن منجر به هزینه بیشتری شود تولید‌کننده قیمت عمده­فروشی بالاتری را ارائه می‌­کند. در حالیکه اگر قیمت کربن بیشتر از مقدار ثابتی باشد، تولیدکننده قیمت عمده‌­فروشی پایین­‌تری برای تحریک سفارش خرده‌فروش پیشنهاد خواهد داد.

·         مدت اعتبار مقدار سفارش را ارتقا می‌­دهد و برای زنجیره ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد.

·         قراردادی عمومی برای هماهنگی کامل زنجیره تامین وجود دارد که می­‌تواند زنجیره تامین وابسته به انتشار کربن را هماهنگ سازند. با یک قرارداد تسهیم درآمد، ضریب تسهیم درآمد خرده­‌فروش کمتر از سهم سود او در کل زنجیره خواهد بود.

نتایج بخش توسعه نیز نشان داده است:

·         سود خرده‌­فروش با افزایش سقف انتشار کربنش در شرایط هماهنگی در نقطه برش آن کاهش می­‌یابد، اما سود تولیدکننده ابتدا افزایش یافته و سپس مقدار ثابتی می‌گیرد.

·         سود تولیدکننده هنگامی­ که سود خرده‌­فروش به آن وابسته نیست،با افزایش سقف انتشار کربن تولیدکننده افزایش می­‌یابد. این امر به اثر سقف انتشار کربن بر دامنه ورشکستگی خرده­‌فروش، بستگی دارد؛ در حالیکه سقف انتشار تولیدکننده اثری بر دامنه ورشکستگی ندارد.

·         تولید‌کننده به مشارکت با خرده‌­­فروش با درآمد مالی متوسط راغب­‌تر است. اگر خرده‌فروش زیان‌گریز باشد مقدار سفارش در ساختار غیرمتمرکز کمتر است. خرده‌فروش زیان­‌گریز محصولات کمتری نسبت به خرده‌فروشی که نسبت به زیان بی­‌تفاوت است سفارش می­‌دهد. با افزایش درجه زیان‌­گریزی، نسبت سود خرده‌­فروش در زنجیره تامین اُفت می‌­کند. پس از هماهنگی قیمت عمده‌فروشی پایین‌تر از زمانی است که خرده‌فروش زیان‌گریز نباشد. در هماهنگی زنجیره تامین وابسته به انتشار کربن از طریق قرارداد تسهیم درآمد، سهم سود خرده‌فروش در کل زنجیره تامین وابسته به میزان زیان‌گریزی او می­باشد. به­‌عبارت دیگر، درجه زیان‌گریزی بالا به سهم سود کمتر برای خرده‌­فروش می­‌انجامد.