بررسی کیفیت و ضمانت یک محصول سبز

عنوان: هماهنگی تصمیمات مربوط به کیفیت و ضمانت سبز در یک زنجیره تأمین رقابتی دوسطحی با محصولات قابل جایگزین

چکیده:

کیفیت سبز و ضمانت سبز بر روی رفتار خریدارن تاثیرگذار است. در این مقاله یک تولید کننده انحصاری قصد دارد علاوه بر محصول غیرسبز یک محصول سبز جایگزین نیز تولید کند. علاوه بر این خرده فروشان بر روی دوره ی ضمانت محصول سبز با یکدیگر رقابت می کنند. وتصمیمات بهینه اعضای زنجیره تامین تحت سه ساختار 1)کورنو 2)کلوژن 3)استکلبرگ مورد ارزیابی قرار می گیرد. و همچنین یک قرارداد قیمت عمده فروشی به منظور جبران خسارت چندجانبه به منظور هماهنگی تصمیمات اعمال گردیده است. نتایج حاکی از آن است که هماهنگی کیفیت سبز تولیدکننده و دوره های ضمانت خرده فروشان نه تنها سود اقتصادی همه اعضای زنجیره تامین را در مقایسه با مدل غیرمتمرکز افزایش می دهد، بلکه کیفیت سبز محصول جدید عرضه شده و مدت ضمانت ارائه شده توسط خرده فروشان را نیز افزایش می دهد. 

مقدمه:

امروزه با توجه به آگاهی زیست محیطی خریدارن، گرایش به سمت محصولات سبز افزایش یافته است. در این مقاله یک تولید کننده انحصاری علاوه بر یک محصول سنتی غیرسبز خود، یک محصول سبز جایگزین نیز تولید می کند. (مانند خودروبرقی و خودور بنزینی یا لیوان سلولزی و لیوان پلاستیکی) تا سهم بازار بیشتری را از آن خود نماید. از سوی دیگر دو خرده فروش با ارائه ضمانت بر محصولات سبز، کیفیت محصول سبز را تضمین می نمایند. هدف از این تحقیق یافتن راه حل های بهینه ای است که نه تنها از نظر اقتصادی بلکه از دیدگاه محیط زیستی نیز سودمند باشد.

شکل1. ساختار زنجیره تامین با یک تولید کننده و  دو خرده فروش رقیب

نوآوری:

·         ارائه یک ساختار هماهنگ برای تولید محصول سبز با کیفیت توسط تولیدکننده و سیاست های رقابتی ضمانت روی محصولات سبز و غیرسبز توسط خرده فروشان

·          تجزیه و تحلیل کیفیت و ضمانت سبز تحت ساختارهای مختلف تصمیم گیری با در نظر گرفتن محصولات سبز و غیرسبز

·         بررسی تاثیر رقابت بین خرده فروشان در ارائه ضمانت بر عملکرد زنجیره تامین

·         یافتن راهی موثر برای هماهنگی کیفیت سبز تولیدکننده و رقابت در دوره های ضمانت سبز خرده فروشان

·         اندازه گیری سطح عملکرد محیط زیستی زنجیره تأمین در ساختارهای مختلف تصمیم گیری

1-ساختار غیرمتمرکز

1.1.ساختار استکلبرگ-کورنو زنجیره تامین

تابع سود خرده فروش برابر است با:

تابع سود تولید کننده در این ساختار برابر است با:

1.2. ساختار استکلبرگ-کلوژن

تابع سود خرده فروش در این ساختار به صورت زیر می باشد:

تابع سود تولیدکننده به صورت زیر بدست می باشد:

1.3. ساختار استکلبرگ-استکلبرگ

مقدار بهینه طول گارانتی توسط خرده فروش 1  برابر است با:

تابع سود تولید کننده تحت این ساختار برابر است با:

2-ساختار متمرکز

تابع سود تحت ساختار متمرکز برابر است با:

3-ساختار هماهنگ: قرارداد چند جانبه

طبق الگوی تصمیم گیری متمرکز چهار سناریو وجود دارد:

1)      ساختار متمرکز سود تولیدکننده را کاهش داده و سود خرده فروشان را در مقایسه با ساختار غیر متمرکز افزایش می دهد.

2)      ساختار  متمرکز سود هر دو خرده فروشان را کاهش داده و سود تولیدکننده را در مقایسه با ساختار غیرمتمرکز افزایش می دهد.

3)      ساختار متمرکز باعث کاهش سود یکی از خرده فروشان و افزایش سود اعضای دیگر زنجیره تامین در مقایسه با مدل غیر متمرکز می شود.

4)      ساختار متمرکز سود کل اعضای زنجیره تأمین را در مقایسه با سود آنها در ساختار غیرمتمرکز افزایش می دهد.

 برای این منظور یک قرارداد جبران خسارت چند جانبه برای هماهنگی تصمیم گیری وترقیب اعضای زنجیره تامین در شرکت در این ساختار اعمال می گردد.

3.1: شرط خرده فروش i

خرده فروش i در صورتی در ساختار هماهنگ شرکت می کند که سود آن از ساختار متمرکز کمتر نباشد، یعنی:

3.2: شرط تولید کننده

مشابه با خرده فروشان، تولیدکننده در ساختار هماهنگی شرکت می کند اگر و تنها اگر، سود وی در ساختار هماهنگی در مقایسه با ساختار غیر متمرکز افزایش یابد. بنابراین، شرط تولید کننده برای شرکت در مدل هماهنگی به صورت زیر خواهد بود:

3.3. استرانژی تقسیم سود

سود بدست آمده به صورت عادلانه بین اعضای زنجیره تامین تقسیم می گردد. سود خرده فروشان براساس قدرت چانه زنی آنها برابر است با:

سود تولید کننده بر اساس قدرت چانه زنی برابر است با:

نتایج و بینش مدیریتی:

·         طبق ساختار متمرکز، گرچه کل عملکرد زنجیره تامین از نظر اقتصادی و محیط زیست بهبود می یابد، اما ممکن است سود برخی از اعضای زنجیره تامین را در مقایسه با ساختار غیرمتمرکز کاهش یابد.

·         از نظر اقتصادی، ساختار هماهنگ نه تنها کیفیت ودوره ضمانت محصول سبز را افزایش می دهد، بلکه سود کل زنجیره تامین وحتی تک تک اعضا آن را نیز افزایش می دهد.

·         از نظر محیط زیستی، ساختار هماهنگ عملکرد 2 تا 5 برابر بهتر از ساختار غیرمتمرکز دارد، لذا مصرف کنندگان می تواند از محصولی با کیفیت بالاتر و دوره ضمانت بیشتر استفاده کنند. این ویژگی را می توان به عنوان یک استراتژی بازاریابی برای ترغیب خریداران مورد استفاده قرار داد.

·         هر زمان که زنجیره تامین با مشتریان با ریسک پذیری کم رو به رو می شود، خرده فروشان برای بدست آوردن سهم بیشتر از بازار مدت زمان ضمانت خود را افزایش می دهند، این در حالی است که این افزایش ضمانت در زنجیره تامین غیرمتمرکز ممکن است فقط چند ماه باشد. در این شرایط، مدیر زنجیره تأمین می تواند از قرارداد هماهنگی به عنوان ابزاری مؤثر برای سودآوری بیشتر و برآوردن نیازهای مصرف کنندگان استفاده نماید. بنابراین، مدل هماهنگ از نظر اقتصادی و اجتماعی نیز سودمند است.

·         یافته ها نشان می دهد، که قرارداد قیمت عمده فروشی جبران خسارت چند جانبه با کیفیت و ضمانت سبز کاملا هماهنگ است، و کمک می کند تا اعضای زنجیره تامین به شرکت در ساختار هماهنگ ترغیب شوند. و همچنین این قرارداد به گونه ای تنظیم گردیده، که سود بدست آمده منصفانه بین اعضای زنجیره تامین تقسیم گردد.