سیاست های قیمت گذاری برای زنجیره تامین سبز دو کاناله تحت اختلال در تقاضا – مقاله چهارم

                      

چکیده:

امروزه با توجه به گرایش روزافزون شرکت‌ها به تجارت الکترونیک و نیز تولید سبز، مدیریت اختلال در چنین زنجیره‌ایی نیاز به بررسی بیشتر جوامع دانشگاهی دارد. این مقاله برای اولین بار به بررسی مدیریت اختلال در زنجیره تامین  سبز دو کاناله  می‌پردازد. مساله قیمت‌گذاری و سبز بودن، برای یک زنجیره تامین سبز دوکاناله تحت اختلال در تقاضا، بررسی می‌شود. برای این منظور، دو ساختار متمرکز و غیرمتمرکز را بررسی می‌کند. در ساختار غیرمتمرکز، یک روش بازی استکلبرگ برای مدلسازی تعاملات بین تولیدکننده و خرده‌فروش پیشنهاد شده‌است. و در انتهای هر ساختار، ارزش آگاهی از اختلال در تقاضا  بررسی می‌شود. همچنین با توجه به تحلیل عددی انجام شده، ساختار متمرکز تحت شرایط اختلال در تقاضا منجر به دستیابی به محصولاتی با درجه سبز بالاتر نسبت به ساختار غیر متمرکز می‌شود. علاوه بر این،  نتایج نشان می‌دهد، زمانی که اختلال در بازار افزایش یابد، یا وقتی که هزینه سبز کاهش یابد، قیمت بهینه در هر دو ساختار تصمیم‌گیری افزایش می‌یابد.

کلمات کلیدی: زنجیره تامین دوکاناله، محصول سبز، اختلال تقاضا، تئوری بازی‌ها، سیاست‌های قیمت گذاری.

 

مقدمه:

در دهه‌های گذشته، تغییرات آب و هوایی، آلودگی محیط‌زیست، وجود قوانین و قوانین سبز و محدودیت‌های اقتصادی و نیز افزایش آگاهی محیطی مصرف کنندگان منجر به توجه فزاینده شرکت‌ها به توسعه پایدار و مدیریت زیست‌ محیطی شده ‌است. مدیریت زنجیره تامین سبز می‌تواند با در نظر گرفتن نیازهای محیطی در مدیریت زنجیره تامین تعریف شود و شامل طراحی محصولات، تامین مواد، پردازش، حمل و نقل، بازیافت و استفاده مجدد از محصولات است، که در این مقاله تولید محصولات سبز در نظر گرفته شده است. به علاوه، جهان شاهد رشد نقش اینترنت در فعالیت‌های تجاری است. ظهور تجارت الکترونیک به طور قابل‌توجهی الگوهای خرید مصرف کنندگان را تغییر داد و آن‌ها را به خرید الکترونیکی تشویق کرد. در نتیجه، بسیاری از تولید کنندگان مانند IBM،Pioneer Electronics ،Nike ،Dell ،Eastman  ساختار شبکه سنتی خود را از طریق ایجاد یک کانال فروش مستقیم مجدداً طراحی کرده‌اند. همانطور که در بالا توضیح داده شد، شرکت‌های بیشتری محصولات سبز تولید می‌کنند و آن‌ها را از طریق کانال فروش مستقیم و کانال خرده‌فروشی به مشتریان می‌فروشند. با معرفی کانال‌های مستقیم، رقابت بین تولید کننده و خرده‌فروش شدت گرفته‌است. علاوه بر این، تصمیمات قیمت‌گذاری و تولید زنجیره تامین پیچیده‌تر شده‌اند، به خصوص هنگامی که زنجیره تامین با تغییر ناگهانی مواجه می‌شود. حوادث غیرمنتظره و ناگهانی مانند بلایای طبیعی و بحران اقتصادی می‌تواند باعث تغییراتی در تقاضا برای محصولات یا خدمات خاص شود. به عنوان مثال، پس از یک زلزله ویرانگر در منطقه‌ای تقاضا برای چادر به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. در نتیجه این امر می‌تواند تقاضای هر دو کانال خرده‌فروشی و مستقیم در شرکت‌های تولیدی چادر را افزایش دهد. این مقاله به بررسی قیمت‌گذاری، سطح سبز محصولات و مشکلات تولید در زنجیره تامین سبز دوکاناله می‌پردازد، که در آن اختلال تقاضا رخ می‌دهد. در این مقاله، به سوالات زیر پاسخ داده شده است:

·         نحوه بازبینی قیمت‌گذاری بهینه و تصمیمات تولید در حضور اختلال تقاضا؟

·         ارزش دانستن اختلال تقاضا توسط اعضای زنجیره تامین چیست؟

·         تاثیر اختلال در تقاضا، هزینه سبز و سطح وفاداری مشتریان به کانال خرده‌فروشی در سیاست‌های قیمت‌گذاری، درجه سبز، مقدار تولید و سود هر دو زنجیره تامین سبز متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟

به منظور پاسخ به این سوالات یک زنجیره تامین دوکاناله سبز شامل یک تولیدکننده و یک خرده‌فروش در نظر گرفته می‌شود. فرض می‌شود که دو دوره در تصمیم‌گیری وجود دارد. در طول دوره اول، یک برنامه تولید براساس تقاضای پیش‌بینی‌شده قبل از فصل فروش، معروف به برنامه اصلی ساخته می‌شود. و در دوره دوم، تقاضای واقعی حل می‌شود و محصولات با امکان تنظیم برنامه تولید اصلی به منظور جبران انحراف بازار عرضه می‌شوند. قیمت‌گذاری و استراتژی‌های سبز برای هر دو زنجیره تامین سبز متمرکز و غیرمتمرکز را در محیط‌های عادی و مختل شده، تحت رویکرد بازی استکلبرگ مورد بررسی قرار میگیرد. و همچنین حساسیت تصمیمات بهینه و سود زنجیره تامین نسبت به اختلال تقاضا، هزینه سبز و سطح وفاداری مشتریان به کانال خرده‌فروشی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. از آنجا که مساله تحت هر دو ساختار متمرکز و غیر متمرکز مدلسازی می‌شود، و مطالعه نیز مربوط به هماهنگی زنجیره تامین است. با این حال، در این مقاله در مورد مساله هماهنگی برای مدل فعلی بحث نمی‌شود.

مرور ادبیات:

ادبیات، در سه جریان تقسیم بندی می‌شود: (1) محصولات سبز، (2) تصمیم گیری در مورد قیمت گذاری و رقابت کانال در زنجیره تأمین دو کاناله، (3) هماهنگی زنجیره تامین.

خلاء‌های تحقیقاتی و نوآوری مساله:

·  توجه به تقاضای محصول سبز.

· بررسی مدیریت اختلال در زنجیره تامین دو کاناله، زمانی که تولیدکننده محصولات سبز تولید می‌کند.

· بررسی سیاست‌های قیمت‌گذاری محصولات سبز در زنجیره تامین سبز دوکاناله رقابتی تحت شرایط قطعی تقاضا.

مدل اراِئه شده:

در این مدل فرض می‌شود که:

· تقاضا از دو کانال قطعی است و تابع تقاضای مستقیم، خطی از سطح سبز و قیمت فروش محصولات سبز است.

· حساسیت مشتریان نسبت به سبز بودن محصول در کانال خرده‌فروشی بیس از کانال مستقیم است.

تابع تقاضای خرده‌فروش و تولیدکننده  در شرایط عادی به صورت زیر است:

اگر در دوره اول، یک برنامه تولید براساس تقاضای بالقوه a ایجاد ‌شود. و در دوره دوم، ممکن است. اختلال ایجاد شود و تقاضای بالقوه واقعی  تحقق یابد بنابراین، توابع تقاضا دو کانال را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

 

در ادامه دو ساختار متمرکز و غیر متمرکز، در شرایط عادی و با اختلال در تقاضا مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین در انتهای هر ساختار، ارزش آگاهی از اختلال در تقاضا بیان می‌شود، یعنی بررسی می‌کند که در شرایط اختلال، اگر تصمیم گیرنده از اختلال آگاهی داشته باشد، چه میزان سود بیشتر نسب به وقتی دارد که تصمیم گیرنده ،از اختلال در تقاضا آگاهی نداشته باشد.

ساختار متمرکز:

در این ساختار فرض می‌شود که یک تصمیم‌گیرنده مرکزی وجود دارد. که میزان و قیمت محصول را تعیین می‌کند تا سود کل سیستم را بهینه کند. و مدل درشرایط عادی و اختلال در تقاضا بیان می‌‌‌‌‌شود.

1.شراط عادی:

در این حالت، زنجیره تامین سبز دو کاناله متمرکز بدون قطع تقاضا، لذا تابع تقاضا بدون در نظر گرفتن اختلال و با در نظرگرفتن اختلال با هم برابر است. تابع سود به فرم زیر است:

عبارت اول، سود حاصل از فروش محصول است. و عبارت دوم، هزینه‌ی سرمایه گذاری در سطح سبز (تتا) می باشد. 

2. شرایط اختلال در تقاضا:

دو عبارت اول در معادله بالا نشان‌دهنده سود کلی دو کانال توزیع است، عبارات سوم و چهارم نشان‌دهنده هزینه‌های انحراف اعمال‌شده بر تولید کننده به دلیل افزایش و کاهش مقیاس بازار می‌باشد. واضح است که کنترل و هزینه‌های تولید اضافی به طور همزمان رخ نمی‌دهند.

3. ارزش آگاهی از اختلال در تقاضا:

در این بخش سود بدست‌ آمده از سیاست جدید و سیاست اصلی مقایسه می‌شود، تا ارزش آگاهی از اختلال تقاضا را بیابیم. در تابع سود زیر تصمیم گیرنده بدون آگاهی از اختلال در تقاضا، مقادیر بهینه قیمت محصول و درجه سبز بودن را در نظر گرفته است. حاصل اختلاف این تابع سود از تابع سود بخش قبل، ارزش آگاهی از اختلال در تقاضا را نشان می‌دهد.

ساختار غیرمتمرکز:

در ساختار غیرمتمرکز از مدل بازی استکلبرگ استفاده شده، در این مدل، تولیدکننده به عنوان رهبر ابتدا قیمت عمده‌فروشی و درجه سبز را اعلام می‌کند. سپس خرده‌فروش، به عنوان پیرو، درباره قیمت فروش تصمیم می‌گیرد. در اینجا ابتدا مدل غیرمتمرکز را در محیط عادی به عنوان یک مورد پایه بررسی می‌کنند، و سپس زمانی که اختلال در تقاضا  رخ می‌دهد، را مورد بررسی قرار می‌دهند.

1. شرایط عادی:

معادله اول، سود خورده‌فروش را نشان می‌دهد، و در معادله دوم، عبارت اول، سود حاصل از فروش مستقیم، عبارت اول، سود حاصل از فروش به خورده‌فروشی و عبارت سوم هزینه سرمایه گذاری در سطح سبز (تتا) است.

2. شرایط اختلال درتقاضا:

 معادله اول، سود کل خرده‌فروش را نشان می‌دهد. و در معادله دوم، سه عبارت اول، حاکی از سود تولید کننده است، عبارت چهارم و پنجم، هزینه‌های انحرافی که به دلیل افزایش و کاهش مقیاس بازار به تولیدکننده تحمیل می شود را نشان می‌دهند.

3. ارزش آگاهی از اختلال در تقاضا:

در معادلات بالا چون تصمیم گیرنده، از اختلال در کانال آگاهی ندارد از قیمت بهینه استفاده کرده است. و تفاضل این تابع سود از تابع سود ارائه شده در بخش قبل، ارزش آگاهی از اختلال در تقاضا را نشان می‌دهد.

نتیجه گیری و بینش‌‌های مدیریتی:

·         تحلیل‌های عددی نشان می‌دهد که افزایش مقیاس بازار، کاهش هزینه فضای سبز و سطح پایین‌تر وفاداری مشتریان به کانال خرده‌فروشی برای زنجیره تامین و محیط‌زیست مفید است.

·         افزایش قیمت بهینه در هر دو مدل تصمیم‌گیری، می‌تواند به دلیل افزایش در مقیاس بازار ناشی از اختلالات یا کاهش هزینه تولید سبز باشد.

· زمانی که هزینه تولید سبز کم باشد، قیمت زنجیره تامین سبز دو کاناله‌ی متمرکز بزرگ‌تر از قیمت زنجیره تامین سبز دوکاناله‌ی غیرمتمرکز است.

· محصولات سبز تولید شده در حالت متمرکز نیز سطح سبزی بیشتری دارند .

· وقتی تقاضا اندکی مختل می‌شود، یک منطقه قوی برای درجه سبز اصلی و مقدار تولید در زنجیره تامین سبز متمرکز شده وجود دارد، در حالی که هنگامی که اختلال تقاضا از برخی از آستانه تجاوز کند، تنظیم میزان سبز و مقدار تولید لازم خواهد بود.

· همیشه برای تصمیم‌گیرنده مرکزی سودمند است که تصمیمات اصلی را زمانی که اختلال تقاضا رخ می‌دهد مورد بازبینی قرار دهد.

· در زنجیره تامین سبز غیر متمرکز، استحکام مقدار تولید با یک منطقه قدرتمند متفاوت تکرار می‌شود، با این حال، درجه سبز محدوده محکمی ندارد.

· آگاهی از اختلال در تقاضا برای زنجیره تامین متمرکز همواره سوآور است.